Oğuz Atay: "Bir öncü, bir tür estetik devrimci"

Kaynak: AA

Haberin İngilizcesi için tıklayın

"Tutunamayanlar", "Tehlikeli Oyunlar", "Korkuyu Beklerken" gibi kitapların yazarı Oğuz Atay'ın bugün 86. doğumgünü.

Arama motoru Google da Türkiye'deki kullanıcıları için yazar anısına doodle hazırladı. 

Doodle uygulamaları, dünya ülkeleri için önemli gün ve tatillere, kültürel olaylara ve tarihte yer alan önemli kişilere yer vererek, dikkati çekmeyi amaçlıyor. Özel tasarımlı logonun üstüne tıklanarak, o güne, kişiye, konuya özel daha ayrıntılı bilgilere erişiliyor.

Oğuz Atay çiziminin yer aldığı Google ana sayfasına tıklayınca yazarın hayatıyla ilgili bilgilere yönlendiriliyor.

Roman, öykü ve oyun yazarı Oğuz Atay, 12 Ekim 1934'te dünyaya geldi. Ankara'da Devrim İlkokulu'nun ardından 1951'de TED Ankara Kolejini, 1957'de ise İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesini bitirdi.

Üniversite yıllarında Beyoğlu'ndaki Baylan Pastanesi'ne sık giden Atay, Ferit Edgü, Demir Özlü, Hilmi Yavuz ve Onat Kutlar'ın da aralarında bulunduğu kişilerle arkadaşlık etti.

1959'da Pazar Postası dergisinde üç yazısı dışında imzasız makaleler kaleme aldı, ayrıca derginin redaksiyon ve tashih işlerini yaptı.

Atay'ın en çok etkilendiği yazar, Dostoyevski oldu. Modacı Fikriye Fat­ma Gürbüz ile 1961'de evlenen usta yazarın kızı Özge 1962'de dünyaya geldi.

Atay, bir arkadaşıyla 1962'de inşaat şirketi kurdu aynı zamanda 1960'ta girdiği İstan­bul Devlet Mühendislik ve Mimar­lık Akademisi İnşaat Bölümündeki öğretim üyeliği görevine de devam ederek topoğrafya ve yol inşaatı dersleri okuttu.

Eşinden 1967'de ayrılan Atay, 1971-1973 yıllarında "Meydan Larousse" lügat ve ansiklopedisinde redaksiyon ve son okuma işlerini yürüttü, 1973'te Hürriyet gazetesinin çıkardığı "Türkiye 1923-1973 Ansiklopedisi"nde madde yazarlığı yaptı.

Oğuz Atay, 1960 sonrası toplumsal değişim ve aydınların tu­tumuna eleştiriler getirdiği "Tutunamayanlar" romanıyla 1970'te TRT tarafından verilen 1970 Sanat Ödülleri Yarışması Başarı Ödülünü kazandı.

Yazar, 1974'te sanat muhabiri Pa­kize Kutlu ile evlendi, 1975'te doçent oldu, 1976'da hastalandı. Beyninde çıkan bir tümör nedeniyle bir süre Londra'da tedavi gören yazar, hasta­lığından kurtulamayarak 13 Aralık 1977'de İstanbul'da yaşama veda etti.

"Ortak yazgı, anlaşılamamak ve dışlanmak"

Atay'ın en kapsamlı monografisini kaleme alan akademisyen, yazar Yıldız Ecevit, verdiği bir röportajda şu ifadeleri kullanmıştı:

"Oğuz Atay'ın yaşarken yok sayılmasının nedeni, söylediklerinizin tümünü içine alıyor. Çağını aşan, dahi özellikli sanatçıların ortak yazgısı anlaşılamamak ve dışlanmak. Sanatın gelişmesi, yasallaşmış statükocu estetiğin dışına çıkmakla mümkün olabilir ancak. 'Özlerini yaşadıkları zamanın elinden kurtarıp bütün zamanlar için yaşatabilmeyi başaran' insanlardan söz ediyor Stefan Zweig. Atay bu insanlardan biriydi. Bu nedenle içinde yaşadığı zaman onu affetmedi. Özgür yaratım, zamanla daha üst boyutlara ulaşmada tek yoldur. Türk edebiyatında bu yolu açan kişi Oğuz Atay, bir öncü, bir tür estetik devrimci. O tüm devrimciler gibi bunun bedelini ödedi. Tüm devrimciler gibi, ediniminin kazancını sonraki kuşaklara aktardı. Eğer yaşarken değeri anlaşılsaydı, kuşkusuz on beş yıl daha kazanırdı Türk edebiyatı."

Atay'ın eserleri şöyle:

Roman: "Tutunamayanlar" (1971, 1972), "Tehlikeli Oyunlar" (1973), "Bir Bilim Adamının Romanı" (1973), "Eylembilim" (tamamlanma­mış,1998) Öykü: "Korkuyu Beklerken" (1975) Oyun: "Oyunlarla Yaşayanlar" (1979-1980) "Günlük" (1987) Anı: "Efendi Kaptan Kurtar Bizi" (2005). "Topografya" (1970).

(AÖ)