“Pandemi, hak ve özgürlüklerin kısıtlanmasında araç oldu”

Fotoğraf: İHD

İnsan Hakları Derneği (İHD) Genel Merkezi, 2021 Yılı Türkiye İnsan Hakları İhlalleri Raporu’nu açıkladı.

Raporla ilgili değerlendirmede, kalıcı OHAL rejimi altında insan hakları savunucularına yönelik baskıların artmasına rağmen insan hakları ve demokrasi mücadelesinin kararlılıkla devam ettiği vurgulandı:

“Dünya Sağlık Örgütü’nün kararı uyarınca 10 Mart 2020’de başlayan ve 2021 yılı boyunca devam eden COVID-19 pandemisi, hak ve özgürlüklerin kısıtlanmasında daha fazla araç olarak kullanılmıştır.

“Bu süreçte başta kişisel ve siyasal haklar olmak üzere ekonomik, sosyal ve kültürel haklarda ciddi hak kayıpları yaşanmıştır. Türkiye’deki otoriter rejim bu kayıpların daha fazla yaşanmasına sebep olmuştur.

“2021 yılı da pandeminin de etkisi ile kalıcı OHAL rejiminin liberalizmin belirsizlik yaratan yeni tip otokratik rejimi olarak uygulanmış, en temel haklardan olan ifade, örgütlenme, toplanma ve gösteri haklarının oldukça fazla sınırlandırılıp, yasaklandığı bir yıl olmuştur. Baskı araçlarının başında ise maalesef yargı kullanılmış ve adalete olan güven en alt seviyeye inmiştir.”

Raporda, şu başlıktaki ihlaller yer aldı:

Kalıcılaşan OHAL rejimi

Yaşam hakkı

İşkence ve kötü muamele

Cezaevleri

Kürt sorunu

Kişi özgürlüğü hakkı ihlalleri ve ifade özgürlüğü

Örgütlenme özgürlüğü ve insan hakları örgütleri ve savunucular üzerindeki baskılar

Cezaevlerinde 57 kişi hayatını kaybetti

İHD Dokümantasyon Merkezi’nin verilerine göre 2021 yılı verileri şöyle:

· Kolluk güçlerinin yargısız infazı, dur ihtarına uyulmadığı gerekçesiyle veya rastgele ateş açması sonucu 16 kişi yaşamını yitirmiş, 27 kişi de yaralanmıştır.

· Faili meçhul saldırılarda 5 kişi yaşamını yitirmiş, 1 kişi yaralanmıştır.

· Silahlı çatışmalar nedeniyle en az 69 güvenlik görevlisi (asker, polis ve köy korucusu), 275 militan, 8 sivil olmak üzere toplam 352 kişi yaşamını yitirmiştir. Bu dönemde 63 güvenlik görevlisi (asker, polis ve köy korucusu), 6 sivil ve 2 militan olmak üzere toplam 71 kişi ise yaralanmıştır. Silahlı çatışma ve savaş halinin sınır ötesini ilgilendiren kısmı da bu istatistiğin içindedir.

· Mayın ve sahipsiz bomba vb. patlaması sonucu 2’si çocuk olmak üzere 4 kişi yaşamını yitirmiş, 2’si çocuk 6 kişi de yaralanmıştır.

· Cezaevlerinde hastalık, intihar, şiddet vb. çeşitli gerekçelerle en az 57 kişi yaşamını yitirmiştir.

· Zorunlu ya da muvazzaf olarak askerlik görevini yapanlar ile polislerden en az 22 kişi şüpheli bir şekilde yaşamını yitirmiş, 2 kişi de yaralanmıştır.

· Yasadışı örgüt saldırıları sonucu 3 kişi yaşamını yitirmiştir.

· 2021 yılında dikkat çeken en önemli gelişmelerden birisi de hata ve ihmal sonucu toplam 156 kişi yaşamını yitirmiş, 322 kişi ise yaralanmıştır. Bu kişilerden 3’ü çocuk 4 kişi ağır zırhlı askeri araçların çarpması sonucu yaşamını yitirmiştir.

. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre iş kazaları/cinayetleri sonucu Türkiye’de 2021 yılında 2170 işçi yaşamını yitirmiştir. Görüldüğü gibi Covid-19 tedbirlerinin alındığı 2021 yılında yaşamını yitiren işçi sayısının bir önceki yıla yakın olması işçilerin hayatlarıyla ilgili önlemlerin alınmasında ne kadar duyarsız kalındığını göstermektedir.

· 2021 yılında 375 kadın erkek şiddeti sonucu öldürülmüş, 239 kadın şüpheli şekilde öldürülmüş, 1305 kadın yaralı kurtulmuştur. 23 kadın intihar etmiş, 9 kadın intihar teşebbüsünden yaralı kurtulmuştur. Fuhuşa sürüklenen kadın sayısı ise 767’dir.

· 2021 yılında ırkçı saldırılar sonucu 3’ü çocuk toplam 12 kişi öldürülmüş, 60 kişi yaralanmıştır. Bu konuda 22 Eylül 2020 tarihinde açıkladığımız “Türkiye’de Nefret Suçları ve Son Dönemde Yaşanan Irkçı Saldırılar Özel Raporu”na bakılabilir.

· Türkiye’nin Suriye ve Irak’ta yürüttüğü askeri harekâtlar sırasında sınır hattında 4 kişi yaşamını yitirmiş, 2 kişi yaralanmıştır. Sınır dışında yaşanan silahlı çatışmalarda 42 asker yaşamını yitirmiş, 18 asker de yaralanmıştır. Askeri harekâtlar nedeniyle tespit edilebildiği kadarıyla 6 sivil ve 179 silahlı militan yaşamını yitirmiştir.

Raporla ilgili değerlendirmeye, bilançoya ve raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.

(AS)