Peru | Yeniden başlayan protestolar genişleyerek sürüyor

Fotoğraf: Arequipa'da göstericiler, varillerden kestikleri kalkanlarla barikata yürüyor/MorningStar

Peru'da Protestocular, seçilmiş devlet başkanı Pedro Castillo'nun azliyle sonuçlanan iktidar mücadelesinde gücü ele geçiren Kongre'ye karşı muhalefeti sürdürmek üzere Çarşamba'dan başlayarak Peru sokaklarına döndüler.

Öfkeli kalabalıklar, Puno, Cusco, Apurimac ve Arequipa'nın güney bölgelerinde ve merkezdeki Junin'de ana yollara taşlar ve ateşe verilmiş oto lastikleriyle barikatlar kurdular ve sağcı Kongre çoğunluğunca atanan başkan Dina Boluarte'yi istifaya çağırdılar. 

Başkent Lima'da polis, Kongre'ye doğru yürüyüşe geçenleri göz yaşartıcı gazla dağıtırken, Arequipa'da da polis yüzlerce göstericiye karşı göz yaşartıcı gaz kullandı.

Dina Boluarte: "Sizi barışı düşünmeye
ve desteklemeye çağırıyorum

Başkan Boluarte Perşembe akşam üzeri Bakanlar Kurulu toplantısının ardından düzenlediği basın toplantısında protestolara son verilmesi  çağrısında bulundu.

"Demokratlar olarak her zaman çoğunluğun istediklerini yaptık ve çoğunluk barış istiyor. Herkesi barışı yansıtmaya ve desteklemeye çağırıyorum." dedi.

Önceki yönetimde Başkan Yardımcısı olan Boluarte, 7 Aralık'ta, önceki Başkan Castillo'nun Kongre'yi lağvetme ve ülkeyi kararnamelerle yönetme girişimi başarısızlığa uğrayarak azledilmesi ve tutuklanmasının ardından Kongre tarafından ülkesinin ilk kadın başkanı olarak göreve getirilmişti.  

Eski bir köy öğretmeni ve sendika lideri olan solcu Castillo, 18 aylık görev süresi boyunca, yaygın yolsuzluk iddialarıyla karşı karşıya kalmıştı. İktidarın sağcı Kongre ve solcu Başkan arasında parçalandığı ülkede Castillo Kongre'de çok sayıda yolsuzluk iddiası dolayısıyla cezai soruşturmalar ve azil girişimleriyle karşılaşmış, kendisini başkanlığa taşıyan sol koalisyonun dağılması dolayısıyla acımasız engelleme ve tacizleriyle başa çıkmakta zorlanmıştı. 

Kendisi de bir Peru Yerlisi olan Castillo'nun devrilmesi, özellikle ülkenin Yerliler'in baskın nüfusu oluşturduğu güney eyalet ve bölgelerinde büyük halk protestolarına yol açmıştı. Peru Kamu Denetçiliği Kurumu çatışmalarda en az 22 kişinin öldüğünü ve 600'den fazla kişinin yaralandığını bildirmişti. 

Boluarte hükümetinin ülke çapında 30 gün süreyle olağanüstü hal ilan etmesine ve genel seçimleri 2026'dan Nisan 2024'e çekme sözü vermesine karşın protestolar yatışmadı. Göstericiler derhal seçim talebiyle sokaklarda kalmaya devam ettiler. 

Genel grev başlıyor

Noel ve yıl sonu tatilleri döneminde ara verilen gösteriler Çarşamba günü yeniden başladı. 5 Ocak Perşembe günü tüm ülkede ilan edilen genel grev ülkenin farklı bölgelerinde sürüyor. 

Peru'da olağanüstü halin süre gitmesine karşın Dina Boluarte'nin istifası ve erken seçim talebiyle  yeniden başlayan direnişlerde ülke çapında 33 otoyol ve karayolu ulaşıma kapandı. 

Kamu Denetçiliği Kurumu:
15 ilde halk sokak ve meydanlarda

Peru Kamu Denetçiliği Kurumu, 5 Ocak günlük olay raporunda ülkenin 15 eyaleti, Chincheros, Arequipa, Parinacochas, Cajamarca, Huánuco, Cusco, Canas, Satipo, Tambopata, Ilo, El Collao, San Roman, Melgar, Puno ve Tacna'da halkın sokaklara döküldüğü ve alanlarda toplanmaya başladığını, Chincheros, Canchis, La Convención, Melgar ve Tacna'daki ulaşım ve işyerlerindeki çalışmaların  kısmen veya tamamen durduğunu bildirdi.

Cusco'da protestolar yoğunlaşıyor

Cusco bölgesinin il ve ilçelerinde protestolar yoğunlaştı. Sabah, Calca ve Pisac eyaletinden yaklaşık 2 bin kişi İmparatorluk Kenti'nde büyük bir protesto düzenledi.

Canchis, Combapata, Checacupe, Paruro, Quispicanchi, Anta, Ocongate, Quiquijana gibi illerde ve bölgenin çeşitli ilçelerinde de ulaşım durdu ve yollar yürüyüşler ve barikatlarla kesildi. Gösteriler devam ederken bölgenin başkentine farklı bölgelerden kademeli bir şekilde daha çok göstercinin geleceği bildirildi.

Dina Boluarte: "Bu gereksiz çatışmayı bitirelim"

Protestolar sürerken Peru Devlet Başkanı Dina Boluarte, protestoculardan "doğru bir mücadele platformu" oluşturmalarını istedi.

"Bu gereksiz karşı karşıya gelişi sona erdirelim [...] Bu geçiş hükümeti dönemi, Kongre'nin kapatılmasını, bu tür siyasal meseleleri gündeme getirmenin zamanı değil." dedi.

İçişleri Bakanı Polisi kutladı

İçişleri Bakanı Víctor Rojas, Bakanlar Kurulu sonrası yapılan basın toplantısında Puno ve Ica'da gerçekleşen protestoların ayrıntıları üzerinde durdu.

Rojas, Puno'daki Ilave uluslararası köprüsünün kapatıldığını ve boş bir gişenin yakıldığını söyledi.

Bakan polisin Ica'da Pan-Amerikan Otoyolu'ndaki trafiği başka yollara aktararak protestolar dolayısıyla günübirlik çalışmayla geçinen büyük nüfusu yollarda kalmaktan kurtardığını söylediği polisi kutladı.

Lima: Güney bölgelerine
otobüs seferleri durdu 

Başkent Lima'daki seyahat acenteleri, erken seçim talebiyle yürütülen protestolar çerçevesinde, Puno, Ica, Juliaca, Arequipa kentlerine bilet satışlarını durdurdu.

Kriz merkezi

Hükümet sözcüsü Alberto Otarola, bir kriz merkezinin kurulduğu Lima'da gazetecilere verdiği demeçte, "Özellikle Puno çevresinde 10 abluka var" dedi.

Peru Demiryolları'ndan yapılan açıklamada, bir önlem olarak, Cusco kasabası ile önemli bir turistik cazibe merkezi olan Machu Picchu'daki İnka kalesi arasındaki tren seferlerinin Çarşambadan başlayarak süresiz askıya alındığı belirtildi.

Ancak, Otarola hava alanlarının normal olarak çalıştığını söyledi. 

İlk protesto dalgasında, binlerce turist Machu Picchu ve Cusco'da günlerce karayolu, demiryolu ve havaalanlarında mahsur kalmışlardı. Protestocuların hedef alabileceği kamu binaları ve havaalanları, olağanüstü hal kapsamında konuşlandırılan polis ve askerler tarafından koruma altına alındı.

Yerliler: Ya Boluarte gidecek
ya da protestolar bitmeyecek

Boluarte Lima'da protestolara son verilmesi çağrısında bulunur, protestocuları "gecikmeler, acılar, ekonomik kayıplar" dolayısıyla  suçlayarak, "vatanın kalkınması için barış, sükunet, birlik" çağrısında bulunurken dağlık Apurimac bölgesinden protesto lideri Milan Knezvich, mücadelenin süreceğine ant içiyordu. Exitosa radyosuna verdiği demeçte: "Kimse onunla görüşmek istemiyor." dedi.

"Bayan Dina Boluarte istifa etmedikçe bu eylem sürecek." 

(AEK)