“Suç, Devlet Sırrı Zırhının Ardına Saklanamaz”

Atılım Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden Yrd. Doç. Dr. Çiğdem Sever ile MİT TIR’larının içindeki silahların “devlet sırrı” olarak nitelenmesinden hareketle uygulamanın kanundaki yerini, devlet sırlarına kimin karar verdiğini, geçmişte nasıl işlediğini konuştuk.

Başbakan Ahmet Davutoğlu, Cumhuriyet gazetesinin TIR’larla ilgili haberine tepki gösterdi ve haberi “devlet sırrının ifşası” olarak tanımladı ve gazeteyi “casusluk” ile suçladı.

“Bir eylem, bilgi veya belgenin devlet sırrı kapsamına girmesi onu suç olmaktan çıkarmaz” diyen Sever, konuyla ilgili düşüncelerini ve yasaları şöyle anlattı:

Devlet sırrı nedir, kim karar veriyor?

“Devlet sırrı konusu Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) ve Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda (CMK) yer alan bir kavram olmakla birlikte devlet sırrının neleri içerebileceği ve hangi bilgi-belgelerin devlet sırrı olduğuna kimin karar vereceği konusunda özel bir düzenleme hala yok.”

“Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’na göre devlet sırrı; ‘Açıklanması hâlinde devletin emniyetine, dış ilişkilerine, millî savunmasına ve millî güvenliğine açıkça zarar verecek ve niteliği itibarıyla devlet sırrı olan gizlilik dereceli bilgi veya belgelerdir. Sivil ve askeri istihbarat birimlerinin görev ve faaliyetlerine ilişkin bilgi veya belgeler, istihbarata ilişkin bilgi veya belgelerdir.’ 2012 yılında hazırlanan ama yasalaşmayan Devlet Sırrı Kanunu Tasarısında da devlet sırrı aynı şekilde tanımlandıktan sonra “Birinci fıkra hükmü, demokratik toplum düzen ve hukuk devleti ilkesinin gereklerine aykırı yorumlanamaz ve uygulanamaz” hükmüne yer verilmişti.”

Kamuyu ilgilendiren, hukuka uygun

“Bu kapsamda devlet sırrı tanımına içkin ‘devletin emniyeti’, ‘milli güvenlik’ gibi kavramların siyasi anlamda hesap verebilir olması gereken yürütme organının güvenliği değil, kamusal bir güvenlik fikrine dayanması gereği de gözetilmelidir.”

“Yine bu bilgi-belgenin kamuyu ilgilendiren bir mesele olup olmaması, hukuka uygun olup olmadığı da değerlendirilmesi gereken konulardandır. Aksi bir yorum yürütme organının istediği bilgileri saklayarak bir yandan basın özgürlüğünü, diğer yandan kişilerin bilgi alma hakkını da içeren ifade özgürlüğünü ortadan kaldırabilecektir.”

“Bu konuda yargının yorumu ve olay bazlı değerlendirmede temel hak ve özgürlüklerinin sınırlandırılmasının sınırlarını gözetmesi gerekir.”

“JİTEM belgelerinde gördük”

“Bir hukuk devletinde suç ya da hukuka aykırılık söz konusu ise bunun devlet sırrı zırhı altında saklanmaması gerekir, aksi takdirde kamu görevlilerinin suçlarının soruşturulması olanaksız hale gelecek ve bu suçlardan zarar gören kişi/kişiler bakımından etkili soruşturma da yapılamayacaktır. Etkili soruşturma yapılmamasının kendisinin de bir insan hakkı ihlali olacağı unutulmamalı.”

“Daha önce bunun örneğini en bariz biçimde, faili meçhul cinayetlerle ilgili olarak 1996 yılında kurulan Susurluk Komisyonunun JİTEM’in varlığına ilişkin belgeler içeren Susurluk raporlarının devlet sırrı olduğuna ilişkin DGM kararlarında gördük.”

(AS)