"Temmuz'da her 6 iş arayandan ancak 1'i iş bulabildi"

*Fotoğraf: Anadolu Ajansı

Haberin İngilizcesi için tıklayın

TMMOB Makina Mühendisleri Odası'nun her ay iktisatçı ve yazar Mustafa Sönmez'in katkısıyla hazırladığı sanayinin sorunları bülteninin 73'ncüsünü yayımladı. Bültende "büyümenin işgücü, bölüşüm ve istihdama etkisi" konusuna yer verildi. 

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Merkez Bankası, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ticaret Bakanlığı, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) verileri kullanılarak yapılan analizde, izlenen büyüme çizgisinin "kalitesizliğine", işgücünün bundan yararlanamadığına, önceki döneme göre gelir payı kaybettiğine bu tür büyümenin istihdam yaratmadığına, işsizliği azaltmadığı ve sürdürülebilir olmadığına dikkat çekildi.

"Büyüme emek için hayırlı olmadı"

Analizde öne çıkan başlıklar özetle şöyle:

• 2021'in ikinci çeyreğinde, beklendiği gibi, sansasyonel bir büyüme oranı yüzde 22'ye yakın açıklanırken bunun arka yüzünde, 2020 ikinci çeyreğinde yüzde 10,4'lük küçülmenin metematiksel etkisi olacağı biliniyordu. Bu baz etkisinin ötesinde gerçekleşen büyüme ise sürdürülebilir görünmediği gibi sonuçları açısından, özellikle emek için "hayırlı" bir büyüme olmadı.

• Hem milli gelir pastasının bölüşümünde hem de işsizlerin işe kavuşmasında olumlu sonuçlar yaşanmadı. 2021 ikinci çeyreğin büyümesinden işgücü, önceki çeyreğe göre 4 puan gelir kaybı yaşadı ve dönemin gayrisafi katma değerinden 2020'nin ikinci çeyreğinde aldığı pay yüzde 37 iken bu yılın ijinci çeyreğinde yüzde 33'e kadar geriledi. 

• Kredi pompalaması, ihracat zorlaması ile gerçekleşen; yan etki olarak yüksek enflasyon ve daha da kırılganlaşan cari denge sorunları yaratan bu kalitesiz büyüme, ülkenin en ağır sorunu istihdama, işe erişime de pek yaramadı. İkinci çeyrekte milli gelirdeki büyüme yüzde 22'de seyretti. İstihdamdaki artış, işten çıkarma yasaklarının da etkisiyle ancak yüzde 10'da kaldı. 

• Sanayi büyümesi son 10 çeyrekte ortalama yüzde 6 büyüme gösteriyor olsa da sanayi istihdamındaki artış, çeyrek başına yüzde 1'i bulmuyor. Temmuz ayı işgücü–istihdam verileri ise, uzun zamandır eve çekilen çalışabilir nüfusun işgücü piyasasına girdiğini, ama her 6 iş arayandan ancak 1'inin iş bulabildiğini oraya koydu. Temmuz'da dar tanımlı işsizlik yüzde 12'ye çıkarken geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 24'e yaklaştı ve sayı olarak 8,5 milyonu buldu. 

• Tırmanışı süren enflasyonla baş edemeyen Saray rejimi, astarı yüzünden büyük büyümeyi ön plana çıkararak seçmen gözünde bir başarı öyküsü yazma çabasında ve bunu gerçekleştirmek için faiz indirimi niyetini gündemde tutuyor. Bu karar 23 Eylül'de uygulanırsa, şimdiden başlayan dolara yönelişin, dolarlaşmanın daha da hızlanması ve önemli türbülanslara yol açması; enflasyonu baş edilmez hale sokarak gelir dağılımını, yoksullaşmayı tırmandırması kaçınılmaz hale gelebilir.

(DŞ)