Tongalılar'ın yüzde 80'i yanardağ patlaması ve tsunamiden zarar gördü
Tonga'nın başkenti Nuku'alofa'da yanardağ patlaması ve tsunaminin yol açtığı hasar /UNICEF
BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi'nin (OCHA) tahminlerine göre, hafta sonu Tonga adalarını vuran volkanik patlama ve tsunamiden yaklaşık 12 bin hane etkilendi.
Felaketten Güney Pasifik Krallığı nüfusunun yüzde 80'ini ni oluşturan yaklaşık 84 bin kişi etkilendi.
Hafta başında bildirilen üç ölüm dışında doğrulanan başka bir ölüm haberi yok.
Tarım ağır zarar gördü
OCHA Perşembe günü yayınladığı bir güncellemede, tarlalar, hayvancılık ve balıkçılık da dahil, yaşamsal ekonomik önem taşıyan tüm tarım sektörünün büyük ölçüde zarar gördüğünü doğruladı.
Ajans, özellikle adayı basan tuzlu su ve asit yağmuruna dönüşme potansiyeli taşıyan kül yağışının ürünler üzerindeki etkisiyle ilgileniyor.
|
Tonga ya da resmî adıyla Tonga Krallığı, Büyük Okyanus'ta yaklaşık 169 adadan oluşan bir ada ülkesi. Toplam kara yüzölçümü yaklaşık 700 km2 olan ülke, Güney Pasifik Okyanusu'nda yaklaşık 700 bin km2 genişliğinde bir alana yayılıyor. 2021 itibariyle nüfusu 104.494 olan ada ülkesinin nüfusunun %70'i başkent Nuku'alofa'nın bulunduğu Tongatapu adasında, geri kalanı, ülkedeki 35 adada yaşıyor. Tonga'nın kuzeybatısında Fiji ile Wallis ve Fransa'ya bağlı Futuna, kuzeydoğusunda Samoa, batısında Fransa'ya bağlı Yeni Kaledonya ile Vanuatu, doğusunda Yeni Zelanda'ya bağlı Niue ve güneybatısında Yeni Zelanda'ya bağlı Kermadec adaları yer alıyor. Tonga Britanya Milletler Topluluğunun üyesi. |
Hayvan yetiştiricliği yapan hanelerin yaklaşık yüzde 60-70'inin hayvanları hayatını kaybetti, otlak alanları ya da su kaynakları kirlendi.
Tonga takımadalarını oluşturan 169 adada balıkçılık da önemli ölçüde etkilendi. Hükümet, süre giden kirlenme nedeniyle balık avlanmaması ya da tüketilmemesini tavsiye ediyor.
Felaketin, ana ada Tongatapu'da yaşayan beş topluluğun kıyı bölgelerindeki hanelerine önemli zarar verdiği tespit edildi. Yaklaşık 31 ev tamamen, 72'si ağır, 46'sı orta ve 23'ü de hafif hasar gördü.
OCHA'ya göre, güvenli suya erişim ve yeraltı suyunun kalitesi hala ciddi endişe kaynağı.
Başkentin su kaynağı içilebilir durumda ancak halkın çoğunluğu artık şişe suyundan başka su içmek istemiyor. Yetkililer, incelemeller tamamlanıncaya kadar ada sakinlerini yağmur suyu içmemeleri konusunda uyardı.
Hasar giderme çalışmaları sürüyor.
Yerel ve uluslararası yardım kuruluşları su taşıma ve arıtma üniteleri ve tuzdan arındırma teçhizatı sağlamak için çaba gösteriyor.
OCHA'ya göre ileriye dönük bir başka büyük sorun da muhtemel bulaşıcı hastalıklar olabilir.
Ayrıca yakıt kıtlığı raporları da var, ancak benzin tedariki düzenli olarak sürüyor.
Halk sağlığı endişeleriyle ilgili olarak, başkentteki hastane ve ulusal eczane sağlam ve tam olarak çalışır durumda. OCHA, Tongatapu, 'Eua ve Ha'apai'deki bazı sağlık merkezlerinin zarar gördüğüne dair bazı raporlar olduğunu kaydetti.
İletişim sorunları
İnsani yardım koordinasyon ajansı, uluslararası iletişim bağlantılarının hala sınırlı olduğunu, ancak durumun giderek iyileştiğini söylüyor.
Ülkenin dış dünyayla tek sabit bağlantısı olan, sualtı iletişim kablosu ciddi hasar gördü. Onarım için yola çıkan bir geminin ülkeye ulaşması ve onarımın tamamlanmasının birkaç hafta sürmesi bekleniyor.
Havaalanları açık
Fua'amotu Uluslararası Havalimanı'ndaki enkaz, pisti örten kül nedeniyle günlerce kaldırılamamıştı. Ancak yoğun çalıışmalar sonunda havalimanı açıldı. Perşembe günü Yeni Zelanda ve Avustralya'dan yardım malzemesi taşıyan uçaklar alana iniş yaptı. Ha'apai'ye bir iç hat uçuşu başladı. (AEK)
