Tunus: Sosyal Medya Bir Alternatif Devrim Aracı mı?

Son birkaç yıl içinde Tunus'ta gerçekleşen sivil karışıklıklarının aksine, 26 yaşındaki üniversite mezunu Mohamed Bouazizi' nin trajik ölümü ülkenin birçok yerinde kızgın protestolara neden oldu ve sosyal medya ağları sayesinde uluslar arası medyanın da dikkatini çekmeyi başardı.

Gittikçe artan kargaşa ile yüzleşen devlet başkanı medyaya ifade özgürlüğü getireceğine, politik hayat kısıtlamalarını kaldıracağına, yozlaşan politikacılara karşı önlem alacağına, medyaya özgürlük getireceğine ve internet üzerindeki tüm kısıtlamaları kaldıracağına söz verdi ancak buna rağmen baskı gittikçe tırmandı ve devlet başkanını ülkeyi terk etmeye zorlayan bir devrime dönüştü.

10 yıl önce özgür basından söz etmişti

Kısa bir hatırlatma olarak Ben Ali 7 Kasım 2000 başkanlık konuşmasında özgür basını sivil toplumun bir garantisi olarak gördüğünü belirtmişti ve eklemişti: 'Medyaya verdiğimiz destek ve önem esastır. Bu sektör bizim dikkatimizi çoğulcu ve demokratik rotamızı pekiştirmedeki rolü ve sivil toplum unsurlarını güçlendirmesi ile çekmiştir. Fakat tahmin edilen o ki Tunus'taki televizyon seyircisinin yarısından fazlası her akşam uydu yayınları aracılığı ile dünyanın diğer köşelerine göç ediyor ve amaç sansürsüz bilgiye ulaşmak."

Ulusal medyaya karşı Yeni Medya

Ulusal medyada sistematik ve organize olmuş bir sessizlik ile isyanlar hakkında karartmalar hakim. Tunis 7 ve Channel 21 isimli kanallar kargaşanın ilk iki haftası iki üniversite mezununun ve sonraki iki sivil ölümünün haberlerine değinmekten tamamen uzak durdular. Ve akabinde protestocuları eşkıya ve haydutlukla suçlayan bir kampanya başlattılar.

Buna karşılık ve bunun yerine, yeni medya çıkış kanalları, muhalefetin eylemlerini yansıtmaya devam etti. Bloglar ve facebook sayfaları, protestolar ile ilgili haber alışverişinde bulunmanın ve var olan haberleri yaymanın aracı haline geldiler. Cep telefonları, bloglar, YouTube, Facebook sayfaları ve Twitter bildirileri protestoların ve konuşmaların canlı yayın araçları oldu. Bu süreçte internet sansürsüz yayın yapan ve her kaynağın her haber kurumunu besleyebildiği bir haber ajansı rolünü üstlendi.

''Saat 4'te Gösteri, Şehir Merkezinde Buluşalım'' gibi bildiriler facebook sayfaları üzerindeki sosyal aktivizmin ortak özelliklerinden oldu. Böylece Yeni Medya halka başka iletişim yolları ile ulaşamayan on binlerce protestocu arasındaki bilgi dolaşımı ile etkinliğini ve hızını kanıtlamış oldu.

Bu hareketli olaylar ışığında, Yeni Medyanın örgütlenmemiş Tunus gençliğinin sesini bir araya getirmedeki; ayrıca dünya medyası ve dolayısıyla uluslar arası kamuoyunun dikkatini çekmekteki hızı ve anahtar rolü belirginlik kazandı.

Bu gelişmeler tarihsel olarak devlet kontrolünün medya üzerinde sıkı tutulduğu ve politik elite dair eleştirel düşüncenin dillendirmenin neredeyse imkansız olduğu bir ülkede; oyunun kurallarının, haber üretiminin ve bilgi yayımının değişen doğasının kanıtları. (EK/EÖ)
_________________________________________________
(*) Haberi Elvan Kısmet, El Cezire Televizyonunun İngilizce sitesinden (english.aljazeera.net) Türkçeleştirdi.