UAÖ: Geçen Yıl 24 Ülkede En Az Bin 252 Kişi İnfaz Edildi

Ölüm cezası üzerine raporunu açıklayan Af Örgütü, İran, ABD, Pakistan, S.Arabistan ve Çin'in tüm infazların yüzde 88'ini gerçekleştirdiğini söyledi. Örgüt, tüm ülkeleri BM kararına uymaya ve ölüm cezasını kaldırmaya çağırdı.

Erhan Üstündağ

Uluslararası Af Örgütü (UAÖ) bugün yayınladığı raporda, 2007'de dünyada en az bin 200 kişinin infaz edildiğini söyledi; Çin, Moğolistan ve Vietnam'ın da aralarında olduğu ülkelerde devlet eliyle birçok yasa dışı infaz gerçekleştirildiğini belirtti.

Ölüm Cezaları ve İnfazlar başlıklı rapora göre 24 ülkede en az bin 252 kişi infaz edilirken 51 ülkede de en az 3 bin 347 kişi ölüm cezasına mahkum edildi. Tüm dünyada yaklaşık 27 bin 500 kişinin infaz edilmeyi beklediği tahmin ediliyor.

Rakamlar, bazı ülkelerde infaz sayısının arttığını gösteriyor. Geçen yıl İran'da en az 317, Suudi Arabistan'da 143 ve Pakistan'da da 135 kişi infaz edildi. Bu rakamlar önceki yıl sırasıyla 177, 39 ve 82'ydi.

"İnfazlar gizli kalmasın"

Tüm infazların yüzde 88'i beş ülkede gerçekleşti: Çin, Amerika Birleşik Devletleri, İran, Suudi Arabistan ve Pakistan. UAÖ, Çin'de 470 kişinin infaz edildiğini belirledi fakat gerçek sayının çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Çin'de ölüm cezası devlet sırrı olarak gizleniyor.

UAÖ, "Ölüm cezası üzerindeki gizlilik perdesi kalkmalı. Birçok ülke kamuoyunun ölüm cezasını desteklediğini iddia ediyor. Eğer öyleyse, insanların kendi adlarına yapılan işlemlerden haberdar olma hakkı var" dedi.

2007'de birçok ülke adil yargılama yapmadan ve genel olarak ceza adaletinin konusu kabul edilmeyen cezalardan ölüm cezası vermeye devam etti.

Örneğin Temmuz'da İran'da Cafer Kiani zina nedeniyle recm edildi. Kasım'da Kuzey Kore'de bir fabrika yöneticisi aile geçmişini açıklamadığı, fabrikaya kendi parasını yatırdığı, çocuklarını yönetime getirdiği için kurşuna dizildi.

İran, Yemen ve Suudi Arabistan 18 yaşından küçükleri infaz etti.

BM kararı

Olumlu bir gelişmeyse Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 104 lehte, 54 karşı ve 29 çekimse oyla ölüm cezasının kaldırılmasına yönelik bir karar çıkardı.

UAÖ, "Devlet eliyle insanları öldürmek, bir hükümetin yapabileceği en korkunç hareketlerden. Tüm hükümetleri BM kararına uymaya ve ölüm cezasını kaldırmaya çağırıyoruz" dedi.

Türkiye

Türkiye, 2004'te yapılan anayasa değişikliği ile tüm suçlar için ölüm cezasını kaldırdı; Ceza Yasası'ndan da ölüm cezasını çıkardı.

7 Mayıs'ta çıkarılan 5170 sayılı kanunla Anayasa'nın savaş zamanında ölüm cezası verilebileceğini söyleyen 15. maddesi değiştirildi ve 38. maddeye de ölüm cezasının uygulanamayacağı eklendi.

14 Temmuz'da çıkartılan 5218 sayılı kanunla da Ceza Yasası'ndan ölüm cezası çıkartıldı ve ömür boyu hapisle değiştirildi.

Hükümet ayrıca ölüm cezasını kaldıran Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşmeye (ICCPR) Ek Protokol'ü ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni imzaladı.

Türkiye 2002'de savaş zamanları haricinde ölüm cezasını kaldırmıştı. En son uygulama 1984'te yapılmıştı. (EÜ/GG)