UAÖ: Türkiyede İşkence Cezasız Kalıyor

Rapora göre, polis memurları ve jandarmanın ciddi insan hakları ihlallerinin soruşturma ve adli takibatı yetersiz. Bu durum savcıların ve hakimlerin tutarsız kararlarıyla destekleniyor. Bunun sonucunda, insan hakları ihlallerinin mağdurları için adalet ya erteleniyor ya da gerçekleşmiyor.

"Türkiye: Güvenlik güçleri tarafından işkenceye maruz kalanlar ve öldürülenler için adalet yok" başlıklı raporun temel bulguları şöyle:

* İşkence ve kötü muamele -resmi olmayan tutuklamalar, gösteriler öncesi ve sonrası, cezaevlerinde ya da mahkum nakilleri sırasında yapılanlar da dahil olmak üzere- sürüyor

* Devam eden davalarda işkence altında alındığı iddia edilen ifadeler, kanıtın ana bileşenini oluşturuyor, ancak mahkemeler bu kanıtları kabul edilebilir buluyor.

* Mahkemelerin işkence ve kötü muamele vakalarında, bağımsız tıbbi kanıtı tanımayı reddediyor. Mahkemeler genellikle Adalet Bakanlığı'na bağlı olan Adli Tıp Kurumu'nun temin ettiği kanıtları kabul ediyorlar.

* Terörle Mücadele Yasası'nda yapılan yeni bir düzenlemeyle yeniden yasaya dahil edilen; ancak güç kullanımının kesinlikle zorunlu olduğu halde ve orantılı olarak uygulanması gerektiği ve "yaşamı korumak için kaçınılmazsa" öldürücü bir silahın kullanılmasına izin verilebileceğini açıkça belirtmeyen tartışmalı bir madde var.

* Güvenlik güçlerinin silahlı çatışma dahilinde olmayan ve hukuk dışı öldürmelere varabilecek ölümcül ateş açmalarını soruşturma yolunda herhangi bir gelişme yok.

Cezasızlık ortamı

16 yıl süren Birtan Altınbaş ve cezasızlıkla sonuçlanan Kızıltepe davalarını, Mart 2006'da Diyarbakır'da sivillerin öldürülmesi ve işkence görmelerini de örnek olarak sayan raporda, cezasızlığı oluşturan etmenler şöyle sıralanıyor:

* Mağdurların, tanıkların korkutulması, yıldırılması ve "karşı dava" açılması.

* İşkence veya kötü muameleyle ilgili tıbbi kanıtların toplanmaması.

* Bağımsız tıbbi kanıtların tanınmaması.

* Kanıtların bağımsız olarak değil, hak ihlalini gerçekleştirdiği iddia edilen kolluk kuvvetleri tarafından toplanması.

* Savcılarca yürütülen soruşturmaların etkisiz ve gecikmiş olması..

* İdari yetkililerin soruşturma sonucunu önceden ilan eden ve soruşturulan kolluk kuvvetlerini aklayan açıklamalar yapmaları.

* Davalarla ilgili kaygılarını açıklayan insan hakları savunucularına dava açılması.

* Soruşturulan kolluk kuvvetlerinin görevden el çektirilmemesi.

* Yargıçların mağdur avukatlarının taleplerini keyfi olarak reddetmeleri.

* İşkence suçunun cezalandırılmasıyla ilgili zaman aşımı bulunması. (TK/EÜ)