Vegan Derneği'nden Bolu’daki kızıl geyik avına karşı dava

* Fotoğraf: TVD

Türkiye Vegan Derneği (TVD), Tarım ve Orman Bakanlığı’nın hazırladığı 2021-2022 Av Yılı Av Turizmi Uygulama Talimatı çerçevesinde Bolu’da avlanması planlanan 15 kızıl geyiğin öldürülmesine engel olmak için Bolu İdare Mahkemesi’nde Tarım ve Orman Bakanlığı’na karşı dava açtı.

Dernek, 28 Şubat 2022 tarihine kadar Bolu’nun Mudurnu Sırçalı, Kıbrısçık, Seben Merkez ve Seben Taşlıyayla bölgelerinde koruma altındaki 15 kızıl geyiğin “avlattırılması işi” ihalesinin etiğe ve hukuka aykırılık teşkil etmesi sebebiyle yürütmenin acilen durdurulmasını ve iptalini talep etti.

Bakanlığın kararıyla geyiklerin yaşam hakkı, birey başına en az 9 bin 300 TL, en fazla 14 bin 800 TL’den ihaleye çıkmıştı. Açılan davada yürütmenin durdurulması kararı alındığı takdirde, 28 Şubat 2022 tarihine kadar av acenteleri aracılığıyla avcılarca öldürülmesi planlanan her bir kızıl geyik kurtulmuş olacak.

2020’de hayvanlar lehine alınan emsal kararlar

Geçtiğimiz yıl Bolu İdare Mahkemesi, Bolu Belediyesi Hayvan Hakları Komisyonu’nun başvurusu üzerine, 16 kızıl geyiğin avlanması yönünde açılan ihale için yürütmeyi durdurma kararı vermiş, davaya müdahil olan av şirketinin ve Tarım ve Orman Bakanlığı’nın temyiz talebini reddederek avlanmanın önüne geçmişti.

Bolu’da olduğu gibi Türkiye çapındaki av turizmi ihalelerine karşı geçtiğimiz yıl sivil toplum kuruluşları, belediyeler, milletvekilleri ve barolar harekete geçmiş, Eskişehir’den Erzincan’a, Urfa’dan Antalya’ya kadar pek çok ilde kızıl geyiklerin, ceylanların ve yaban keçilerinin öldürülmesi hukuka aykırılık gerekçesiyle mahkeme kararlarıyla önlenmişti.

“Yaşam hakkı maddi kazanç konusu yapılamaz”

TVD’nin bu yıl Bolu İdare Mahkemesi’ne sunduğu dava dilekçesinde bu emsal kararlara da atıfta bulunularak, bakanlık izniyle yürütülen av turizmi ve avcılık faaliyetlerinin etik, hukuk ve bilim dışı olduğuna vurgu yapıldı. Dernek, mahkemeden bir an önce yürütmeyi durdurma ve iptal kararı çıkmasının önemine de değindi.

Bakanlık savunmalarının kâr odaklı söylemler içerdiğine ve geçtiğimiz yıl mahkemelerce yetersiz ve temelsiz bulunduğuna dikkat çeken TVD dava dilekçesinde şu ifadeler yer aldı:

“Söz konusu davalarda her seferinde Davalı Bakanlık ve ihaleleri kazanarak kotaları satın alan, daha sonra davaya müdahil olan acenteler tarafından hukuka uygun bir işlem gerçekleştirildiğine dair hiçbir delil dosyalara sunulamamış, cevap olarak sadece maddi kazanç sebebi öne sürülmüştür. 

“Anayasal bir hak olan yaşam hakkı yalnızca insanların değil, insan dışı hayvanların da gözetilmesi gereken temel haklarındandır. Ayrıca açık hukuka ve mevzuata aykırılığın yanında, olası bir ret kararının önümüzdeki yıl mart ayına kadar süregelecek hukuka aykırı işlemin devamı ve hayvanların ölecek olması anlamına geleceğinin aşikâr olduğu; dönüşü olmayan ve maddi zararlarla karşılaştırılamayacak bir zarara sebep olacağı açıktır.”

Yaban keçileri için de dava açıldı

TVD Eylül ayı sonunda Hayvan Hakları ve Etiği Derneği ile birlikte Adana, Mersin, Niğde, Hatay ve Kayseri’de 70 yaban keçisinin avlanmasına karşı da dava açmıştı.

Ayrıca Yunuslara Özgürlük Platformu, Hayvanlara Adalet Derneği (HAD) ve Hayvan Hakları İzleme Komitesi’nin (HAKİM) de katkılarıyla, İzmir Barosu ve Ankara Barosu’nun açtığı Türkiye çapındaki tüm av ihalelerinin ve Merkez Av Komisyonu (MAK) kararlarının iptalini talep eden davalara müdahillik başvurusunda bulunmuştu.

Hayvan hakları örgütleri; doğa ve hayvan hakları savunucularının dava açmak ve/veya açılan davalara müdahillik başvurusunda bulunmak için gereken örnek dava dilekçelerini de web sitelerinden ve sosyal medya hesaplarından paylaşmıştı.

Kızıl geyikler

Doğa Derneği'nin bilgilerine göre; erkeklerinde çatallı boynuz bulunan kızıl geyikler, her yıl bu boynuzlarını atıp yenisini çıkarıyor. Yüksek rakımlarda, sık olmayan ormanlarda ve orman içi açıklıklarda yaşayan kızıl geyikler, kışın besin bulabilmek için daha düşük rakımlara inebiliyor. 

Özellikle ormana yakın kesimlerde bulunan ekin tarlarında beslenen kızıl geyikler, çalı ve ağaçların sürgünlerini ve geven bitkisinin gövdesini yiyerek de besleniyor. Anadolu’da kızıl geyiğin dişisine maral erkeğine boğa ismi veriliyor. Kızıl geyiklerin karşı karşıya olduğu başlıca tehditler arasında avcılık ve yaşam alanlarının kaybı yer alıyor.

Türkiye'de avlanma sonucu sayıları giderek azalan ve çoğu eski beslenme alanını yitiren kızıl geyikler, bölgesel olarak yaşıyor. Türkiye'de kızıl geyiklerin yaşam alanı Marmara ve Batı Karadeniz bölgeleri olarak gözleniyor.

Her sene avlanmalarına Bakanlıkça onay verilen kızıl geyikler için tezat bir şekilde Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Genel Müdürlüğü tarafından da sayılarını arttırmak için çalışmalar yapıldığı sık sık basına yansıyor.

(TP)