Yahudilerin Yeni Yılı "Roş Aşana" Kutlu Olsun

Yahudiler bu gece (29 Eylül) 5780. yıla giriyor. M.Ö. 5. yüzyılda Babil’e sürgüne gönderilen ve 70 yıl sonra yeniden kutsal topraklara dönebilen Yahudiler Tişri ayının ilk gününü evrenin yaratılışının ilk günü kabul etti.

İstanbul

Yahudilerin Yeni Yılı "Roş Aşana" Kutlu Olsun

Yahudilerin yeni yılı Roş Aşana kutlu olsun!

Yahudi takvimine göre yılbaşı olarak kabul edilen Roş Aşana, Pesah'ın ilk gününden 163 gün sonradır. Kutlandığı gün yıldan yıla değişiyor. En erken 5 Eylül en geç 5 Ekim'de kutlanır.

Bu yıl 29 Eylül-1 Ekim'e denk düşüyor.

Roş Aşana'nın kutlandığı gün boyunca Yahudilerin haftalık tatil günü olan Şabbat günü yani cumartesi günü olan yasaklar geçerli.

Akşam yemeğinde, gelecek sene için umutları, dilekleri ifade eden simgesel yiyecekler, ilgili dua edilerek bir düzen çerçevesinde yeniliyor.

Şabbat için genelde örgü şeklinde yapılan halla ekmeği, hayat döngüsünü simgeleyen yuvarlak şeklide yapılır. Sinagog'da bayramın ikinci sabahı senenin iyi geçmesini dilemenin sembolü olarak koç boynuzundan yapılan Şofar isimli çalgı çalınır.

Roş Aşana ve Kipur günleri arasında tsedaka (hayırseverlik) yapmak gerekir. Bugünlerde ihtiyaçlı olanlara yardımcı olmak bir dindaşlık görevi olarak görülür.

Narın 613 tanesi

Roş Aşana'da sofradaki her simgesel yiyecek, onunla ilgili 'Yei Ratson' duası söylendikten sonra yenir.

Elma tatlısı: Ekmek yendikten sonra bir parça elma bala batırılır veya elma tatlısı alınarak ilk Yei Ratson ("Senin isteğin olsun ki" duası) okunur.

Bal- devaş, tatlı olmasının yanında gematriyası Merhametli Baba'nın İbranicesine eşittir- Av Arahamim. Tanrı'nın bizleri yargılarken her zamanki gibi merhametli davranması dileği akılda tutularak elma bala batırılır.

Pırasa: İbranicede pırasa, 'karti'dir. Bu kelime, düşmanların içlerinde var olan kötülük için söylenen 'şeyikaretu- (içlerindeki kötülükler ) yok olsunlar' ile benzeşir. Aynı şekilde günahların da yok olması isteğini dile getirir.

Pazı: İbranice pazı, 'salka'dır. Bu kelime, yine düşmanlar için söylenen 'şeyistaleku-uzaklaşsınlar' ile aynı kökten gelir. Aynı şekilde günahların da uzaklaşması dileğini ifade eder.

Hurma: İbranicede hurma, 'tamar'dır. Bu kelime, düşmanların içindeki kötülükler için söylenen, 'şeyitamu (içlerindeki kötülükler) sona ersinler' ile benzeşir.

Kabak: İbranicede kabak, 'kara'dır.

Balık: Balık, bereketi ve çoğalmayı simgeler. Bazı ailelerde, İbranicesi 'rubya' olup, 'rav-çok' kelimesini çağrıştıran börülce yeme âdeti vardır. İlgili Yei Ratson okunur:

Nar: Bereket, verimlilik ve sevgiyi (Şir Aşirim 4:3, 8:2) simgeler. Narı yerken gelen yeni senenin de narın simgelediği şekilde bereketli, verimli ve sevgi dolu olmasını dilerler

Narın içinde 613 nar tanesi olduğuna inanılır. Bu taneler 613 mitsvayı simgeler. Narı yerken bu mitsvaların kendilerini Tanrı'ya bağladığını, Tanrı ile yakınlaştıklarını düşünürler. Kaynak: Şalom

Şofar üflemek

Babil ve Kudüs Talmud'larında var olan, Roş Aşana'daki ayinlerle ilgili kanunları içeren Mişna gibi Rabinik literatüründe, Şofar'ın kullanılışı ve formu üzerine kanunlar anlatılır.

Bu ayrıca takvim yılındaki en önemli kuralları da içeriyor. Şofar, uzun, kısa ve kesik ve kuvvetli şekilde üflenir ve aşağıdaki seriyle takip edilir:

Teki'ah (uzun ses) 10:3
Shevarim (3 kırık sesler) 10:5
Teru'ah (9 kısa sesler) 10:9
Teki'ah Gedolah (çok uzun ses) Göç 19:16,19
Shevarim Teru'ah (3 kırık ve onu takip eden 9 kısa ses) Kaynak: Wikipedia

(TP)