Yas sürecine nasıl destek oluruz?
Fotoğraf: Pixabay
Ölüm ve kayıp gibi konuları konuşması oldukça zor. Çoğumuz sevdiği birinin kaybını yaşayan kişilerin yas sürecinde yanlarında olduğumuzu gösterebilmek için ne söyleyebileceğimiz konusunda zorluk çekiyoruz. Yas sürecindeki bu kişi ailemizden birisi veya yakın bir dostumuz olsa dahi “yanlış bir şey” söyleme konusunda endişelenebiliyoruz. Bu yazıda yas sürecindeki bir kişiyi desteklemek için neler yapabileceğimize değindik.
Kaybını anladığınızı gösterin ve iletişim kurmaktan çekinmeyin. Ölüm ya da başka tür bir kayıp hakkında konuşurken rahatsız hissetmek ya da yanlış bir şeyler söylemekten korkmak oldukça normal. Fakat yaşadıkları bir kayıptan sonra insanlarla iletişim kurmaktan kaçınmak veya sessiz kalmak, hissettikleri yalnızlık ve üzüntüyü daha güçlü bir hale getiriyor. Yas sürecindeki yakınınıza ulaşarak ihtiyaç anında orada olduğunuzu bilmelerini sağlamak düşündüğünüzden daha etkili olabilir.
İletişime geçmek için en iyi yolun hangisi olduğunu gözden geçirin. Bir kaybın yasını tutmanın farklı yöntemleri olduğu gibi bir kayıptan sonra insanlara başsağlığı dilemek veya yanlarında olduğunuzu göstermek için iletişim kurmanın da birden fazla yolu var. Bir mesajı okumak veya cevaplamak, kayıp yaşayan birisi için ardı arkası kesilmeyen telefonlardan daha yönetilebilir olabilir. Nasıl olduklarına bakmak ve yanlarında olmak için geçerken uğramalar bazıları tarafından sıcak karşılansa da başkaları için emrivaki gibi hissedilebilir. Hangi yolun daha iyi olacağını kendi kendinize bulmaya çalışmaktansa karşınızdaki kişiye sormak iyi bir yöntem.
Kendilerine biraz zaman ayırmalarına izin verin. Başka insanlarla çok zaman geçirmek istememek ya da birikmiş mesajlara dönüş yapamamak, yas sürecindeki kişilerin sırtlarında fazladan yük olarak yer edinebilir. Böyle olmamasını sağlamak için kendilerini ne zaman hazır hissederlerse size o zaman cevap verebileceklerini söyleyebilir ya da sadece kısa bir mesajla aklınızın bir köşesinde onları düşündüğünüzü hatırlatıp bu mesaja bir cevap beklemediğinizi iletebilirsiniz. Bir kayıptan sonra hayata uyum sağlamak uzun bir süre alabileceği için insanlar duygularını yönetmek için ne kadar lazımsa o kadar süreye sahip olmayı hak ediyorlar. Bu sebeple de yalnız hissetmemeleri için onlarla iletişim kurmak ama aynı zamanda da ihtiyaç duydukları alanı tanımak arasında bir denge kurmanız faydalı olabiliyor. Burada, en iyisi yöntemin neye ihtiyaç duydukları konusunda onlara danışmak olduğunu hatırlatmış olalım.
Kaybedilen kişi hakkında konuşun. Bir yakının ölümü, sanki o kişi tüm insanların hatıralarından sonsuza kadar silinecekmiş gibi hissettirebiliyor. Her ne kadar vefat eden kişi hakkında konuşmanın acı dolu hisleri ortaya çıkarma ihtimalinden korksanız da aslında pek çok insan kaybettikleri kişinin hatırası hakkında konuşabilecekleri fırsatlar yakaladıkları için minnettar oluyor. Bu konu hakkında konuşabilmek, hatıralarını kendilerinden uzaklaştırmak yerine kaybettikleri kişiyi kendi hayatlarına dahil etmelerine yardımcı olabilecek bir yol ve teselli yöntemi haline gelebiliyor. “Kaybettiğin kişiyle olan en güzel anın neydi?” ya da “Kaybettiğin kişi seni en çok ne zaman güldürmüştü?” gibi sorular yararlı olabilir.
Dinlemeye odaklanın. Yas sürecindeki kişinin sizinle neleri paylaşmayı tercih ettiğine saygı duyun ve daha fazla konuşmasını sağlamaya çalışmak yerine ne dediğini dinlemeye odaklanın. Eğer kendilerini açmak isterlerse bunun için yas tutan kişilere alan tanıyın fakat bu süreçte konuşmayı daha ileri taşımak istemeyecekleri bir noktaya gelmeleri durumunda hassasiyet gösterin.
Yas sürecindeki kişiye odaklanın. Bu zor durumun sizde de yoğun duygular uyandırması oldukça normal olsa da dikkatinizi yas sürecindeki yakınınız üzerinde tutmaya çalışın. O esnada kendi yas sürecinizi deneyimliyor olmadığınız müddetçe bu durumu kendi deneyimlerinizle karşılaştırmak pek faydalı olmuyor.
Destek aramalarına yardımcı olun. Yas sürecindeki kişilerin bazen profesyonel desteğe de ihtiyacı olabiliyor. Eğer kendilerini hazır hissediyor ve destek almakla ilgileniyorlarsa seçeneklerinin ne olduğunu bulmalarına yardımcı olabilirsiniz.
Kaynak: Helping someone who is experiencing grief. (2019)
Yazı ilk olarak Yakın İlişkiler sitesinde, “Yas Sürecine Destek Olmak” başlığıyla, Beyza Nur Karlı imzası ve Gizem Sürenkök editörlüğünde yayınlandı.
(BNK/GS/AS)
