Yaşlıların Hakları Var!

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, Nisan 2002'de de "2. Dünya Yaşlılar Asamblesi" için Madrid'de toplandı ve bu asamblede YAŞLANMA 2002 - Uluslararası Eylem Planı'nı saptadı.

Yaşlılık İlkeleri

Bağımsızlık

Yaşlı bireyler;

* Beslenme, barınma,giyim gibi temel gereksinimlerini karşılamak ve sağlık bakımından yararlanmak için yeterli gelire sahip olmalıdır.

* Sayılan gereksinimlerini karşılayabilmeleri için ailelerinden ve toplumun her kesiminden destek almalıdır.

* Gereksinimlerini karşılama konusunda kendi kendilerine yardımcı olabilmeleri yönünde desteklenmelidir.

* Gelir getirici bir işte çalışabilmeli ya da toplumdaki diğer gelir getirici faaliyetlerden yararlanmalıdır.

* Emeklilik yaşının belirlenmesi ve emeklilik koşullarının tanımlanmasında söz sahibi olmalıdır.

* Yaşlarına,yeteneklerine uygun eğitim ve öğretim programlarına sahip olmalıdır.

* Bireysel tercihlerine uygun, güvenli bir çevrede yaşamalıdır.

* Yaşadıkları çevre aynı zamanda onlara kapasitelerini geliştirebilecek fırsatlar sunmalıdır.

* Mümkün olduğunca uzun süre kendi evlerinde ya da aile ortamında yaşamalıdır.

Katılım

Yaşlı bireyler;

* Toplumla ilişkilerini sürdürmelidir.

* Refah düzeylerini doğrudan etkileyecek politikaların hazırlanması ve uygulanması aşamalarına aktif bir biçimde katılımda bulunmalıdır.

* Bilgi ve becerilerini genç kuşaklar ile paylaşmalıdır.

* Topluma hizmet etmek için çeşitli fırsatlar geliştirebilmelidir.

* Kendi ilgi ve yeteneklerine uygun etkinliklerine gönüllü olarak katılımda bulunmalı ve hizmet edebilmelidir.

Bakım

Yaşlı bireyler;

* Aile ve toplum tarafından desteklenmeli, ihtiyacı olanlara uygun bakım hizmetleri verilmelidir.

* Her toplumun kültürel değerler sistemine uygun bir biçimde korunmalı ve gözetilmelidir.

* Asgari düzeyde fiziksel, zihinsel ve ruhsal iyiliği kazandıracak ve sürdürecek sağlık bakımına sahip olmalıdır.

* Yaşamlarını kendi başlarına sürdürebilecekleri, gereksinim duyduklarında korunabilecekleri ve bakılabilecekleri çeşitli sosyal hizmetlere ve yasal düzenlemelere sahip olmalıdır.

* İnsana yakışır ve güvenli bir ortamda, sosyal ve zihinsel yönden desteklenecekleri, kendilerini geliştirebilecekleri, koruma ve rehabilitasyon hizmeti alabilecekleri, uygun kurumsal bakım modellerinden yararlanmalıdır.

* Bir huzurevi ya da rehabilitasyon merkezinde yaşamaları durumunda; ihtiyaçları, inançları, haysiyetleri, özel yaşamları, bakımları ve yaşam biçimleri hakkında kendi kararlarını vermeleri konularında tam olarak saygı görmelidir. İnsan haklarından ve temel özgürlüklerinden tam olarak yararlanmalıdır.

Kendini gerçekleştirme

Yaşlı bireyler;

* Bireysel potansiyellerini (yetenek ve becerilerini) tam olarak gerçekleştirebilecek fırsatlar yaratmalı, var olan uygulamalardan yararlanmalıdır.

* Toplumun eğitim ve kültür etkenliklerine aktif olarak katılabilmelidir.

İtibar

Yaşlı bireyler;

* İtibar görmeli ve güven içerisinde yaşamalıdır.

* Sömürüden, fiziksel ya da zihinsel istismardan uzak tutulmalıdır.

* Hizmetlerden yararlanırken; yaş,cinsiyet,ırk,etkin köken,özür durumu ya da diğer konumları nedeniyle bir ayırım görmemelidir.

* Gelir durumları belirleyici bir unsur olmamalı, gelir düzeyinden bağımsız olarak gereksinimleri karşılanacak şekilde uygun hizmetlerden yararlanmalıdır. (ŞD/TK)