Yeni Demokrasi Paketi’nde Neler Var?

Özel yetkili mahkemelerin kaldırılmasından tutukluluk süresinin düşürülmesine, kişisel verilerin korunmasından yasal dinleme kararının alınmasına kadar birçok alanda yeni düzenlemeler içeren "Terörle Mücadele Kanununun 10'uncu Maddesi Uyarınca Kurulan Ağır Ceza Mahkemelerinin Kaldırılmasına ve Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi" TBMM Başkanlığı'na sunuldu.

Adalet ve Kalkınma Partili (AKP) vekillerin imzasıyla verilen Yeni Demokratikleşme Paketi'nin ana başlıkları şöyle:

Özel yetkili mahkemeler

- Terörle Mücadele Kanununun 10'uncu Maddesiyle yapılan düzenleme sonrası kurulan  Özel yetkili mahkemeler ve özel yetkilik savcılıklar kaldırılacak.

- Ceza Muhakemesi Kanununun (CMK) yürürlükten kaldırılan 250. maddesine göre görevlendirilen mahkemelerde görülen davaların kesin hükümle sonuçlandırılıncaya kadar bu mahkemelerce bakılmaya devam edileceğine ilişkin geçici 2. madde yürürlükten kaldırılıyor.

- Özel yetkili mahkemelerin görevine giren suçlarda uygulanmakta olan azami 10 yıllık tutuklama süresi, 5 yılla sınırlandırılacak.

- Bu mahkemelerde görevli hakim ve savcılar, yasanın yürürlüğe girmesinde itibaren 15 gün içinde HSYK tarafından uygun göreve atanacak.

ACM’lere yeni yetkiler

- İletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması, teknik araçlarla izleme, gizli soruşturmacı görevlendirme ve taşınmazlara, hak ve alacaklara elkoyma koruma tedbirleri bakımından karar verme yetkisi tek hakim yerine ağır ceza mahkemesine verilecek. Mahkeme bu kararı oybirliğiyle alacak.

- Özel yetkili mahkemelerin baktığı davalar suçun işlendiği yerde bulunan ağır ceza mahkemelerinde görülecek.

Kişisel verilerin korunması

- Kişisel verileri hukuka aykırı olarak kaydedenlere, yayanlara veya ele geçirenlere verilecek ceza 6 aydan 3 yıla yerine, "bir yıldan 3 yıla kadar" hapis cezası olarak değiştiriliyor.

- Kanunların belirlediği sürelerin geçmiş olmasına karşın verileri sistem içinde yok etmekle yükümlü olanlara görevlerini yerine getirmediklerinde 6 aydan bir yıla yerine, bir yıldan 2 yıla kadar kadar hapis cezası verilecek.

- Arama kararı gereğince kişinin bilgisayarındaki verilere elkonulduğunda bunların bir yedeğinin sahibine verilmesi zorunlu olacak.

Dinleme, teknik takipteki değişiklikler

- Suçla ilgili olmayan kişilerin dinlenmesini engellemek amacıyla, iletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması talebinde bulunulurken hakkında tedbir kararı verilecek kişinin kullandığı telefon hattının veya iletişim bağlantısının tespitine imkan veren kodu taşıyan cihazın sahibini gösterir belgenin talep yazısına eklenmesi zorunluluğu getiriliyor.

- İletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması tedbirinin 3 ay olan süresi 2 ayla, 3 aylığına uzatılmasına ilişkin süre de bir ayla sınırlandırılarak, toplam 6 ay olan süre 3 aya indiriliyor.

- CMK'nın "Teknik Araçla İzleme" maddesinin birinci fıkrasındaki "kuvvetli şüphe" ibaresi "somut delillere dayanan kuvvetli şüphe" olarak değiştiriliyor.

- Teknik araçlarla izleme tedbirine ilişkin süreler 8 haftadan 4 haftaya indiriliyor. Örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlarla ilgili olarak sürenin müteaddit defalar uzatılmasına son veriliyor. Bu durumda süre en fazla 4 hafta uzatılabilecek.

Gözaltı, tutuklama, soruşturma

- CMK'nın gözaltını düzenleyen maddesi değişiyor. Gözaltına almada, kişinin bir suçu işlediğini düşündürebilecek emarelerin varlığı yerine, kişinin bir suçu işlediğini gösteren somut deliller varlığı aranacak.

- Yakalanan kişinin mahkemeye götürülmesine ilişkin madde yeniden düzenleniyor. Hakim veya mahkeme tarafından verilen yakalama emri üzerine soruşturma veya kovuşturma evresinde yakalanan kişi, en geç 24 saat içinde yetkili hakim veya mahkeme önüne çıkarılacak.

- En üst dereceli kolluk amirleri hakkında inceleme ve soruşturma izni Adalet Bakanı tarafından verilecek. Adalet Bakanı inceleme ve soruşturmayı, adalet müfettişleri veya Cumhuriyet başsavcıları eliyle yaptıracak.

Müdafi soruşturma dosyasını inceleyebilecek

-Ceza Muhakemesi Kanununun 153. maddesinin üçüncü fıkrasıyla düzenlenen müdafiinin soruşturma aşamasında dosyayı inceleyebilmesi ve belgelerden örnek alması konusundaki kısıtlama kaldırılacak.

El koyma kararı zorlaşıyor

- Taşınmazlara, hak ve alacaklara el koyma koruma tedbirinin uygulanabilmesi bakımından suçun işlendiğine ve belirtilen değerlerin bu suçlardan elde edildiğine dair somut delillere dayanan kuvvetli şüphenin varlığı aranacak.

- Taşınmazlar, hak ve alacaklar bakımından el koyma işleminin uygulanabilmesi için ilgisine göre Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK), Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumundan, el konulacak taşınmaz hak ve alacağın suçtan elde edildiğine ve suçtan elde edilen değere ilişkin rapor alınması zorunlu olacak.

- El koymaya ağır ceza mahkemesince oybirliğiyle karar verilecek. İtiraz üzerine bu tedbire karar verilebilmesi için de oybirliği aranacak. (HK)

* Teklifin tam metni.