"Yüzleşmenin Neresindeyiz?"

Dut Ağacı Kolektifi ve Friedrich Ebert Stiftung Derneği’nin Mimar Sinan Üniversitesi'nin Bomonti Kampüsü'nde “Barış ve Müzakere Sürecinde Yüzleşme’nin Neresindeyiz” sempozyumunu gerçekleştirdi. Sempozyumda üç oturum boyunca yüzleşme ve yöntemi tartışıldı.

Emrah Tuncer’in moderatörlüğünü yaptığı "12 Eylül'ü cezaevlerinde karşılayan ve yaşayanların gözünde barış, müzakere ve yüzleşme" başlıklı ilk oturumda Cemile Çakır ve Cafer Solgun 12 Eylül’ün cezaevleri üzerindeki etkisini anlattı. Solgun 12 Eylül ve cezaevlerinde yaşanan zulüm ile yüzleşmenin ancak barış süreci ile mümkün olduğunu belirtti. 

"12 Eylül'ü sembolize eden üç cezaevi var: Diyarbakır, Mamak ve Metris. Ben 12 Eylül'den bir yıl önce tutuklanmıştım. Tam tahliye olmayı beklerken yedi buçuk yıl Metris'te kaldım. Oradaki zihniyet şuydu, sizi tutuklamaları yeterli değildi, bir de sizin teslim olmanızı istiyorlardı. Tek tip kıyafet, askere komutan deme zorunluluğu, tekmil.. Bunlar tek başına bakınca bir şey ifade etmiyor ama genele baktığınızda sizin devletin istediği gibi davranan devlete teslim olmuş kişiler olmanızı istiyorlardı. Buna karşı direnişte vardı. Bir irade sınavıydı Metris. En sonunda dört arkadaşımız öldü ama devlet de geri adım atmak zorunda kaldı."

"Bu ülkede işkence ve zulüm görenler tabii ki barış isteyecekler. Eşit ve onurlu barış bu ülkenin tüm ötekilerinin isteğidir, 12 Eylül'ün zulmünü yaşayanların isteğidir. Çünkü 12 Eylül gibi bir süreçle yüzleşme ancak bir barış sürecinde mümkündür." 

Kışanak: Cezalandırıcı değil, onarıcı bir adalet

Sempozyumun "Geçmişten Bugüne Barış İçin Yüzleşmenin Neresindeyiz?" başlıklı ikinci oturumunda Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) Eş Genel Başkanı Gültan Kışanak, yazar Ayşegül Devecioğlu ve Sosyalist Yeniden Kuruluş'tan Tuncay Yılmaz konuşmacı olarak yer aldı. Oturumda yüzleşmenin nasıl olması gerektiği, nelerle yüzleşilmesi gerektiği tartışıldı.

Kışana yüzleşmeye ancak “hakikat, yüzleşme ve adalet” ekseninde bakmak gerektiğini söyledi. 

“Ortada mağdurlar mahcuplar ve kirlenmişler var. Toplumlar kendi hakikatleriyle yüzleşmekte o kadar cesur olamıyorlar. Öncelikle mağdurların kendi gerçekleriyle yüzleşmesi ve karşılığında almaları gereken yeni tutumla ilgili cesur olmaları gerekiyor. 

“Toplumda yaşanan mağduriyetlerin yaratılmasında katkısı olanlar bir de mahcuplar var. Onlar kendilerini, bu mağduriyetlerin asıl kaynağı olarak görmüyorlar. Mahcuplar ama yüzleşmiyorlar. Madımak katliamı, Kürtlere, Ermenilere yapılan zulüm devlet politikasıydı ama insanların elleriyle yapıldı. ‘Hayır’ diyemezler miydi? Bunu kendilerine sormuyorlar.” 

“Bir de kirlenmişler var. Bu acı olaylar gerçekleştirirken kendisinde hak gören, ‘hak ettiler yaptım’ diyenler. Bunların tümünde yüzleşme gerekiyor.”

Kışanak resmi bir yüzleşmenin çok daha zor olduğunu, yüzleşmenin ancak sivil yüzleşmelerle ve toplumsal vicdanla gerçekleşebileceğine de değindi.

''Toplumda travmalar daha çok taze,  bu yüzden yüzleşmede cezalandırıcıdan ziyade onarıcı bir adalet daha gerçekçi.''

Devecioğlu: Yüzleşme hukuki bir süreç olmalı