Mûrad Dildar û Sezgin Dinç podcastan bi kurdi liser felsefeyê amade dikin. Xebatên wan yên bi podcastê di 16ể Çiriya Paşin 2023an de dest bi weşanê kir. Di weşanên xwe de mijarên cuda yền têkildarî felsefeyê dinirxine û guhdarền xwe vedixwine nava vê rewitiya ramanê.
Mûrad Dildar û Sezgîn Dînç ji bianet kurdiyê re behsa podcasta bi navê qehwe û felsefeyê kirin.
"Bi awayeke kronolojik em qala dîroka felsefeyê dikin"
Naveroka podkasta we çi ye?
Naveroka podcasta me felsefe ye. Bi awayeke kronolojik em qala dîroka felsefeyê dikin. Di destpêkê de, ji bo nasîna felsefeyê, em li ser pênaseya felsefeyê sekinîn. Felsefe çi ye, li ku derket, xwediyê kîjan taybetmendiyan e. Piştî van bernameyên destpêkê bi awayekî kronolojîk li gor dîroka felsefeyê me ji serdema Yûnana antîk dest bi dîroka felsefeyê kir û niha jî em qala felsefeya serdema navîn dikin. Di her sezona nû de em qala serdemeke felsefeyê dikin û armanca me ew e ku ji serdema Felsefeya Yûnan a Antîk heya felsefeya Sedsala 20an li ser dîroka felsefeyê arşîveke kurdî amade bikin.
Em hewl didin her hefte bi mijareke nû derkevin pêşberî guhdaran. Heya niha me 46 bername amade kirin. Ji xeynî dîroka felsefeyê, di nav van 46 bernameyan de ji bo rojên taybet, me bernameyên taybet amade kirin. Girîngiya van rojan, ji aliyê felsefî ve me şîrove kir. Wek sersal, Roja jinan, Roja Evîndaran, Newroz, Cejna Zimanê Kurdî di nav bernameyên me yên taybet de cîh girtin. Wek ji vana jî tê dîtin, di navenda podkasta me de felsefe heye.
Çîroka "Qehwe û Felsefeyê"
Fikra çêkirina vê podcastê çawa derket holê?
Sezgin Dinç: Ji hêla xwendinê ve dersên felsefeyê yên perwerdehîya lîse û zanîngehê ne tê de bi kûrahî têkiliya min bi felseyê re çênebûbû lê meyl û bala min tim li ser hebû. Gava ez û Mûrad dihatin cem hev ji ber beşa Mûrad ku mamostetiya Felsefeyê dike di sohbetên me de mijarên bi felsefeyê re têkildar bi şiklekî cîh digirt. Ji ber van sedeman, rojekê gava me qehwe vedixwar, min ji Mûrad re got, gelo em nikarin tiştek wek podcastê li ser felsefeyê çê bikin? Da ku em van sohbetan bi kesên din re jî par ve bikin. Jixwe me navê Qehwe û Felsefeyê jî bi vê motîvasyonê hilbijart; bi vexwarina qehweyekê re sohbetên ser felsefeyê.
Mûrad Dildar: Fikra podcastê di serî de bi min ecêb hat. Ligel ku bernameyên podcastan zêde bûbûn, qet bala min ne li ser wan bû. Û a rast ji guhdarîkirina wan jî min hez nedikir. Lê dîsa jî, bernameyeke li ser felsefeyê, bi taybetî çêkirina bernameyeke bi kurdî li ser felsefeye bala min kişand. Li ser felsefeyê nivîs û xebat¨ min ên kurdî hebûn. Lê xebata di qadeke dîjîtal de min qet neceribandibû û qet nehatibû bîra min. Lê fikra sohbetên bi kurdî yên li ser felsefeyê û bi zimaneke sivik û herikbar, ji bo destpêka bernameyê min motîve kir. Tevî ku em her du jî, di vê qadê de ne xwedî tecrube bûn, ji nişka ve, me haziriyên xwe kir, qehwa xwe amade kir û me dest bi qeydê kir.
“Em bi rêjeyeke baş em tên guhdarîkirin”
Guhdarvanên vê podcastê kî ne?
Mûrad Dildar: A rast li ser profîla guhdaran, em nikarin tişteke gelemperî bêjin. Mînak ez pirr meraq dikim ku, gelo di nav guhdarên me de, xwendekarên beşa felsefeyê hene an tune ne? Kesên li ser felsefeyê xwendin û xebatên wan hene li me guhdarî dikin an na? Lê ji peyam û parvekirinan em dikarin bêjin ku, kesên di jiyana wan de kurdî heye, guh didin bernameyên me . her wiha em ji îstatîstîkan jî dibînin, ji gelek welatan û bi rêjeyeke baş em tên guhdarîkirin.
Sezgin Dinç: Wek Mûrad jî got, em nikarin qala profîleke giştî bikin lê di vir de behsa qismek mezin ji guhdarên Qehwe û Felsefeyê dikarim tespîteke weha bikim ku peyam û bertekên ji me re tên dikin ku ez vê tespîtê bikim, ev profîla ku ez behsa wê dikim zimanê wan ê rojanê kurdî ye lê weşaneke, hilberîneke bi kurdî hatiye amadekirin heta niha neşopandine lê li podcasta me guhdar dikin. Ev ji bo me cihê kêfxweşiyê ye. Li gor min sedema vê yekê jî zimanê me yê sivik û rojane ye.
“Ji bo têgihîştinê em zimaneke sivik bikartînin”
Hûn dixwazin bi taybetî bigihîjin kê?
Mûrad Dildar: Di serê min de, wek girseyeke diyarkirî û bi sînor tune ye. Felsefe bi xwe jiyan e, çavkaniya xwe ji jiyanê digre û li ser mijarên jiyanê ava dibe. Loma ez dixwazim, herkes guh bide me. Bi vî armancî , di bernameyêde gava qala felsefeyê dikim, ji bo em bigihîjin herkesî, zimaneke sivik û rojane bikartînim. Yanî wek zimanê malê. Carna em cih didin henekên bi mijarên me re têkildar an henekên li ser jiyana fîlozofan. Bi vî awayî dixwazim ew giranî û tirsa li hemberî felsefeyê hinek bişkînim, hinek sivik bikim.û felsefeyê di jiyana rojane de belav bikim.
Sezgin Dinç: Her kesê ku di dilê wan de hezkirina felsefeyê hezkirina zanînê hebe û bixwazin bi çarçoveyeke giştî felsefeyê hîn bibin bera guh bidin Qehwe û Felsefeyê. Ev bername ji bo wan e.
“Piranî em podcastên kurdî guhdar dikin”
Hûn kîjan podcastan guhdar dikin?
Murad Dildar: A rast, podcastên bi rêk û pêk dişopînim û guhdar dikim tune ne. Lê gava guhdar bikim jî, tercîha min a ewilî podcastên bi kurdî ne.
Sezgin Dinç: Piranî gava ez di rê de bim ez li podcastan guhdar dikim çi podcastên bi kurdî ku piranî Spotifyê bi kar tînim li wir rastî wan têm ez wan guhdar dikim.
“Em li malê, bi derfetên xwe bernameyê amade dikin”
Li ser Spotify hê vebijarka zimanê kurdî tune ye. Ma hûn di belavkirin an pêşvebirina podkasta xwe de pirsgirêk hene?
Belê rast e gava em podcastên xwe li ser spotifyê bar dikin, ji ber ku vebijerka kurdî tune ye, em vebijarka ingilizî bo podcastên xwe hildibijêrin û bernameya me wek bernameyeke bi ingilîzî xuya dike. Ji bo viya me serî li Spotifyê da, me go bernameyên me bi temamî bi kurdî ne û em dixwazin bo zimanê bernameyê kurdî hilbijêrin da ku guhdar bi rehetî xwe bigihînin me lê heya niha tu bersiveke erênî an neyînî nehatiye lê em ê vê mijarê bişopînin hem ji bo xwe hem ji bo podcastên bi kurdî weşanê dikin ew ê baş be.
Parêzerê me ji malê ye ji xwe di serî de bo amadekirina podcastan ti tecrubeyeke me tune bû. Eyarên deng, mîkrofon, montaja deng û hwd. Ji xwe ji bernameya me ya ewilî ev baş diyar dibe. Lê internet ji bo kesên ku dixwazin tişteke nû hîn bibin, çavkaniyên pirr baş din ava xwe de dihewîne. Studyoya me tune ye. Em li malê, bi derfetên mutewazî, bi dildarî û bi du fîncan qehweyan bernameya xwe amade dikin. Di serî de ji hêla teknîkî me zehmetî dikşandin; di sererastkirina deng de çêkirina grafîkan û her wekî din lê bi demê re pirsgirêkên bi wî şiklî me daxist asta herî jêr. Ji hêla belavkirinê jî tu pirsgirêkên me tune ne di serî de Youtube, Spotify, Apple Podcast di hemû platformên podcastan de bernameya me peyda dibe.
(ED)
