Av Mevsimi'nin Kadınlık Halleri: Filler Tepişirken Çimenler Ezilir

Yavuz Turgul'un son filmi Av Mevsimi üzerine yazılan pek çok eleştiri Cüneyt Cebenoyan'ın "kötü patriyarklara karşı iyi patriyarkların kayrıldığı bir dünyadayız" (1)sözleriyle dikkat çektiği gibi erkek egemen atmosfere vurgu yaptılar.

Ancak hemen her gün kadına yönelik tecavüz, taciz ve cinayet haberiyle karşılaştığımızı göz önüne alırsak filmin erkek egemen atmosferine daha yakından bakmak gerektiğini düşünüyorum.

Söz konusu bakış, filmin Cem Yılmaz'ın canlandırdığı İdris karakterinin "sempatikliği"nin, ne kadar tehlikeli bir temsil olduğunu ortaya koyma amacını taşıyor.

Yavuz Turgul önceki filmi Gönül Yarası'nda da (2004) Dünya ve Halil karakteri üzerinden benzer bir erkek egemen dünya çizmişti. Gönül Yarası'nda Halil'in Dünya'ya duyduğu "aşk" ve "zaaf" gibi nedenlerle önce Dünya'yı, ardından kendisini öldürmesi söz konusu erkek egemen dünyanın temel dinamiklerinin göz ardı edilmesine neden oluyordu.

Av Mevsimi, anlatısını hem Ferman'ın hem İdris'in hem de Hasan'ın hayatlarındaki kadınlarla ilişkileri üzerine kuruyor. Öykü ilerledikçe Battal Çolakzade'nin eşiyle ilişkisi de ilişki zincirine ekleniyor.

Filmin dört erkek karakterinden eşiyle en sağlıklı ilişkisi olan Ferman. Eşle kurulan dengeli ilişki beraberinde mesleki başarı ve sağlam bir karakter de getirmekte.

İdris her an namus cinayeti işlemeye müsait, onun kurşunları her an yayından çıkmaya hazır. İdris'in Asiye'nin evini gözlediği gece, kadının sevgilisi olduğu iması yapılan patronunun evden çıktığını görüyoruz. İdris Asiye'nin kapısına dayanıyor, tabancasıyla birlikte koltuğa kuruluyor.

Kanımca söz konusu sahne, Av Mevsimi'nin namus cinayetlerine bakışını ortaya koyan oldukça önemli bir sahne.

Asiye koltuktaki silahı görüyor ancak bir türlü kendisine yönelik ölüm tehdidiyle yüzleşmiyor. İdris silahı eline alıp Asiye'nin yüzüne doğrulttuğunda birden elektrikler kesiliyor ve atmosfer mumların yakılmasıyla son derece romantik bir hal alıyor.

Asiye'nin kendisine yönelik ölüm tehdidini cinselliğiyle; "erkeği baştan çıkarması, erkeğin zaaflarından yararlanmasıyla" savuşturduğunu söylersek çok da yanılmış olmayız.

Mutluluk (Abdullah Oğuz, 2007) filmi de "katilini kendine âşık et ölümden kurtul" formülünü sunmuştu malum.

Film İdris'in maçoluğunu genel bir cesaret ve delilik söylemi ile (Deli İdris lakabı ve meşhur Hayde türküsünü söylediği sahnede olduğu gibi) meşru kılmakta.

Söz konusu anlatı yapısının Gönül Yarası'ndaki namus cinayetinin, aşk, zaaflar ve tutkudan ibaret bir söylemle geçiştirilmesinden hiçbir farkı yok.

İdris ne kadar kadın üzerinde kontrol kurma kaygısıyla yaşıyorsa çaylak Hasan da tam tersine tüm kontrolü sevgilisine kaptırmış durumda. Onun tarafından yönetiliyor. Belki de bu nedenle İdris gibi bocalıyor hayatında.

Kısaca Av Mevsimi izleyicisine, kadınlara duyulan "zaaf" ne kadar kontrol altına alınırsa o kadar makul bir hayat yaşanacağı önermesini sunuyor.

Yanı sıra öykü, yoksul ailelerinin zor durumda kaldıklarında kız çocuklarını zengin ve yaşça hayli büyük bir adamla evlendirmelerine dair Aydın Sayman'ın Janjan (2007) filmini akla getiriyor (her iki filmde de ailelerin Kürt olduğunu eklemek gerek).

Bu bağlamda ele aldığımızda Pamuk da tıpkı Güzel gibi mal niteliğinde satılıyor. Aslında çocukları satın alanın onlarla ne yapacağı tamamen kendisine kalmış. İster evlenerek birlikte olur ve herhangi bir nedenle öldürür, isterse böbreğini alır.

Ancak Av Mevsimi meselesini Ferman ve Battal karakterleri arasındaki iyi kötü savaşı üzerinden anlattığı için bu değiş tokuşun izini sürmüyor. Güç savaşına odaklanıyor.

Film izleyicisine, adaletin Battal tiplemesi ile temsil edilen kesime işlemediğini net olarak söylemekte. Battal karakteri dışındaki herkes, "burada soruları biz sorarız" sözü eşliğinde çok rahat sorgulanırken, sıra Battal'a geldiğinde kuralları Battal koyuyor. Adalet Battal'a yaklaşamıyor.

Durum böyle olunca işin içine vigilantizm (2) yani İdris'in komando yöntemlerini kullanarak kendisini feda etmesi giriyor. Dolayısıyla Av Mevsimi bize iyi avcının kötü avcıyı ölüme mahkûm ettiği, avcıların ormanda kendi "raconları" çerçevesinde avlandığı bir atmosfer sunuyor. (GY/BB)