Medeniyetin dehşeti karşısında insan

Fotoğraf: Canva

Medeniyet ve onun hastalıkları endişesi, bugün insanı tehdit eden endişedir. Çoğu düşünür, filozof ve genel halk da mutluluğun insani bir amaç olduğu ve hayattaki bu uzun yolculuk sırasında insanın yoluna çıkan nihai hedeflerinin sonucu olduğu konusunda hemfikirdir.

Bazıları tarafından mutluluk, bir kişinin aidiyet ve sosyal statü ihtiyacında temsil edilen dış kaynaklardan veya cinsiyet ve yemek gibi vücudun biyolojik arzularından kaynaklanan temel arzularını tatmin etmekten kaynaklanıyor olarak görülebilir. Bir de mutluluğun ruhtan geldiğine ve kaynağının içsel olduğuna inananlar var.

Ruh, kaygı ve korkuya neden olan dış etkilerden ayrılıyor ve yıkıcı şoklardan kaçınmak için gerçeklikten kaçıyor ama insan ayrı yaşayabilir mi? Buradaki sorun, bu toplumu kuran ve aynı zamanda kendini güvende, rahat, acıdan ve tekrarlayan günlük krizlerden uzak hissetmesini isteyen kişinin kendisindedir.

Dünyanın tanık olduğu uygarlık ve endüstriyel gelişmenin temsil ettiği modern toplum, birçok insana psikolojik ve sosyal hastalıkları, nevrozları, yıkıcı manileri ve intiharları miras bıraktı. 

Eski ilkel toplumlar neredeyse suçlardan ve şiddetli patolojik davranışlardan yoksundu. Medeniyetler ortaya çıkıp şehirler kurulduğunda, suçlar ortaya çıkmaya başladı; ardından doğal kaynaklar üzerinde rekabet başladı, cinsel baskı vakaları arttı, erkek egemenliği kendini vuku buldu.

Uygarlık ve hastalıkları kaygısı, her birimizin çalışmaya, evlenmeye, para toplamaya ve rekabet etmeye mahkum olduğu günümüzde insanı tehdit eden ve onu normal insan doğasından uzaklaştıran kaygıdır. Acil hedeflerine ulaşmak için sosyal maskeler takmaya, kendinden uzaklaşmaya zorlanır ama kendini doğru ve düzgün bir şekilde anlayamaz.

İçsel arzular 

Kişi arzu tuzağına düştüğünde, bu iç çatışmalardan korku doğar. Aile, okul ve günlük medya, insanda çocukluğundan beri bu korkuyu beslemek için çalışır.

Bu korku, bu içsel arzular yerine getirilmezse nevroz ve zulüm fobisi vakalarına neden olabilir. Suç bazen derinlerde çelişen arzular için alternatif bir sığınaktır. Saf sübjektif duygulara dayanan ve yerine getirilmesi yalnızca anlık zevke yol açan arzular ile yerine getirilmesi daha fazla insani olgunluğa ve bizim için yolumuzu çizen dengeli bir yaşama götüren insan doğasında var olan arzuları birbirinden ayırmalıyız.

Çoğu durumda, bu anlık arzular, kişiyi varlığından ve amansız anlam arayışından yoksun bırakan tüketim toplumlarının ışığında, mutluluğa veya aranan maksimum zevke götürmez, aksine daha fazla içsel çöküşe ve görüş bulanıklığına neden olabilir.

Alman filozof ve psikolog Erich Fromm şöyle diyor: “Kısıtlama olmaksızın tüm insanların arzularını tatmin etmek iyi bir yaşama, mutluluğa ve hatta nihai zevke giden bir yol değildir. Hayatlarımızın özgür efendileri olma hayalimiz sona erdi.”

Hepimizin bürokratik makinenin dişli çarkları haline geldiğimizi ve endüstrinin, hükümetin ve onların medya araçlarının duygularımızı, düşüncelerimizi, zevklerimizi istedikleri gibi şekillendirdiğini ve manipüle ettiğini fark ederiz.

From’un sözleri, küreselleşme ve modern teknoloji çağıyla büyük ölçüde örtüşüyor: Şuan ki insanların kapitalizmin, dogmaların, ideolojilerin ve dinlerin canavarları tarafından yönlendirilen bir makine haline geldi.

Toplum, insana manevi özünü ve bu hayatta estetik değerleri kutlaması gereken varlığını göstermesi için herhangi bir alan sağlamadı ve birçok insan gerçek benliğinin önemini fark ediyor. Ancak insanlar, bu yanılsamaların kölesi olmayı tercih ediyor. İnsan özgürlükten korkar; çünkü dışlanmaktan, toplumdan atılmaktan ve tek başına ölebileceğinden korkuyor.

Bu korkunun ilk günaha ve Adem’in cennetten kovulmasına kadar uzanan mitolojik belirtileri ve sembolleri vardır. İnsan yalnızlıktan, acı çekmekten, travmadan korkar ve bu korkunun temelinde de bilincimizin derinliklerinde biriken ölüm korkusu vardır. Yüzleşmeyi bile reddederiz ve her zaman kaçmayı tercih ederiz.

Acı, toplumsal olarak kabul edilebilir olması için hazırlandığında, ancak o zaman kendimizi kaybetmeye, özgür ve bütünleşik yaşamaya alıştırabiliriz.

Travmalar bile meydana geldiklerinde bizi gerçek benliğimize döndürdüğü kadar olumsuz bir etki yaratmayacak, aynı zamanda sevgi, nezaket ve sosyal dayanışma ile karakterize edilen sağlam ve özgürleşmiş yeni bir benlik inşa edecektir. Bu hayatın güzelliğini ve sonsuz çekiciliğini derinliklerimizden yalnızca korku çalar. Dolayısıyla insanın bu dünyada yakalayacağı en büyük mutluluk, onu ezelden beri bağlayan korku ve takıntılarından kurtulmaktır.

Sonsuz an

İnsan acısı, psikolojik zamanla yakından ilişkilidir ve zamanın zihinle ilişkisi vardır. İnsan zihninde zaman, geçmiş ile gelecek arasında bir elektrik akımı gibi akar. Günlük düşünme kapsamında şimdiki an yoktur.

Bu düşünceye, insan durumunu ve duygularını gösteren güçlü bir davranış ve vücut hareketleri telkinleri eşlik edebilir. Çatışma, düşünce geçmişin tutsağı olduğunda; kişi kırılmış, hüsrana uğramış ve pişmanlık içinde görünür. Geleceğin tutsağı olduğunda; stresli, endişeli ve bilinmeyenden korkmuş görünüyor.

Şimdiki an, arzudan kurtulmuş egonun öldüğü, bizde olmayan güzelliğin en basit ve en ince şeylerde görüldüğü, düşüncenin söndüğü ve ruhun yaklaştığı, ebedi, büyülü bir andır.

Bu, yoğun ağlama nöbetlerinden sonra ruhu rahatsız eden sükunet durumuna benzer. Kendimizi, homurdanmaktan, şikayet etmekten ve zihinsel denemelerden uzak, kaybı deneyimlemek, kederimizi ve sefaletimizi insanlaştırmak için eğitmeliyiz.

Şimdiki anı kabullenmemiz bilinçaltında teslim olma ve direnmeme yoluyla yavaş yavaş gerçekleşir. Derin mutluluk bu ana iyi günde ve kötü günde teslim olmaktan gelir. Acı olmadan mutluluk olmaz. Acı, zihnin yarattığı ve uğruna birçok algı çektiği bir ruh hali olduğu kadar, bazılarının düşündüğü gibi acı olmayabilir.

Bu varoluştaki şeylerin güzelliği ve çekiciliği ile özdeşleşmek için insan duygularının içsel odaklanması ve yoğunlaşması gerekir. Bu duyuların değerini ve evrenle olan bağlarını bozan bir merkez haline gelebilecek gündelik hayatın sıradanlığından ve rutininden uzaklaşmamızı gerektiriyor.

Pek çok insan bu sonsuz anı kaçırdı ve ölüm döşeğindeyken ya da ölüm deneyimine yaklaştıkları zamanlar dışında onun zevkini bilemediler.

Artık geçmiş ve gelecek hakkında, sahip oldukları şeyler ve başarıları hakkında düşünmeye yer yoktur. Bunun yerine sadece bir anın, hayata ebedi anlam veren bir anın derin bir kavrayışı vardır.

İnsanoğlunun sefaleti, tarihi boyunca inşa ettiği yanılsamalarındadır. Eşyalara sahip olan, onları kimliğinin ve varlığının bir parçası haline getiren kişi, onların (fikir, inanç, zenginlik, şöhret ve mevki gibi) itaatkar bir kölesi olur.

Bu kimliklerin oluştuğu, insanların bilinçlerini ve yaşam yollarını manipüle ettiği toplum, her zaman ve her yerde zorbalar yaratmaya muktedir bir toplumdur.

Çocukları ve delileri kendiliğinden öldüren ve onları dışlama ile cezalandıran cellattır. Bir çocuk, evrenin ritmine uygun olarak beyaz bir çiçek olarak doğar ve büyür büyümez bu lanetli dünyanın günahları ve pislikleriyle kirlenir.

Kaybettiğimiz masumiyetimize sahip çıkmak bilgiden, tarihten, aileden, toplumdan kurtulmamızı gerektirir. Ve insan ruhu, müzikle, meditasyonla ve bu kutsal ruhu aşan üretken yalnızlık arayışıyla arıtarak ilkel ve vahşi eğilimlerinden kurtulmalıdır.

İnsan iradesi, insanı mağaraların karanlıklarının derinliklerinden ayın yüzeyine çıkarmış, dizginlenemeyen hayal gücünün gücü, bizler için bilim ve sanatta pek çok buluş ve yenilik üretmiştir.

Huşu ve büyüklük uyandıran şafağın ışıltısından, acılarınızı ve kırıklıklarınızı içine alan günbatımına, üzerinize huzur saçan geceye kadar yaşadığınız günü düşünün.

Kendinizi dünyanın karanlığını aydınlatan ve sizden sonra gelenlerin sesini yankılayan bir gezegen olarak göreceksiniz. Kayığa binip gözden kaybolup gizlenirken bize mesajınızı bırakmayı unutmayın, çünkü insan bu varoluştaki tek ve kafa karıştıran mucizedir. Dünya hayatı tüm çelişkileriyle yaşanmayı hak eden büyük bir destandır.

(ÖÇ/EMK)