Amed Şehir Tiyatrosu, “Hema Hema Jin Elizabeth”le başlıyor

İtalyalı oyun yazarı Dario Fo’nun “Neredeyse Kadın: Elizabeth” adlı oyunundan Kürtçeye Dilawer Zeraq’ın çevirisiyle kazandırılan "Hema Hema Jin Elizabeth", 6 Kasım’da Diyarbakır Şehir Tiyatrosu'nda izleyicisiyle buluşacak.

Yönetmenliğini Berfin Emektar’ın, yönetmen yardımcılığını Şilan Alagöz’ün üstlendiği oyunda Avşin Adıgüzel, Rêzan Kaya, Yavuz Akkuzu, Özcan Ateş, Şenay Özbey ve Özkan Şeker rol alıyor.

Oyunun dekor tasarımı Başak Özdoğan’a, ışık tasarımı İsmail Dağ’a, afiş tasarımı ise Bahar Demirtaş’a ait.

Kararsız yönetimler, baskıcı polis rejimi ve Hamlet

Dario Fo’nun deyimiyle bir “ayna oyunu” olan Elizabeth’te; kraliçe, Shakespeare’in kendisiyle alay ettiğini düşünür.

Elizabeth’e göre; ülkedeki kararsız yönetim ve baskıcı polis rejimi, Shakespeare’in ünlü oyunu Hamlet aracılığıyla eleştirilir.

Oyunda kraliçe, bazen erkeklere hükmeden, onları yöneten bazense erkek egemen kültür içinde kurban olarak kalmış bir kadındır.

İktidar, aklı kıtların ve paranoyakların elindedir ve kuralsızlık ile sömürü ülkede hüküm sürmektedir.  

Tarihi komedi ve politik dram türündeki oyunda yaşanan kavgalar da iktidar hırsı da son derece günceldir. Bu nedenle yazar, günümüz İtalya’sındaki yargı boşluklarına ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) başkanlık sistemine -yazıldığı dönem dolayısıyla Reagan'a- göndermeler yapar.

Amed Şehir Tiyatrosu’nun, mart ayında açılması beklenen ancak inşaat çalışmaları koronavirüs salgını nedeniyle ertelenen ve hazirandaki normalleşme sürecinin ardından tamamlanan yeni sahnesi de bu oyunla açılacak.

Diyarbakır’ın yeni yerleşim yerlerinden biri olan Diclekent’teki Amed Şehir Tiyatrosu, yeni sezonda eski oyunlarını da sahnelemeye devam edecek. Salgın önlemlerinin alınacağı mekânda, sergi açılışlarına ve farklı tiyatro gruplarına yer verilecek.

“Kredi çekip sahne inşaatına devam ettik”

Oyunu ve yeni mekânı yönetmen Berfin Emektar ile konuştuk.

Tiyatroların, koronavirüs salgınından olumsuz etkilendiğini söyleyen Emektar, “İnşaat sürecindeyken salgın başladı. Birçok sanatçı açısından kötü oldu. Hâlâ açılmayan tiyatrolar var, sahiplenme olmazsa kapatacaklarını söyleyenler oldu. Kumbaracı 50, bunlardan biriydi. Aldığımız programlar iptal oldu. Yasaklı süreçte inşaatı ve projeleri durdurduk. Sonra çeşitli projelere başvurduk, onlardan yanıt gelene kadar kredi çekip inşaata devam ettik. İki aydır orada çalışmaları sürdürüyoruz” diyor.

Ekip Dario Fo’nun klasik metinlerinden farklı, çok bilinmeyen ve Türkiye’de daha önce Ankara Sanat Tiyatrosu tarafından oynanmış “Neredeyse Kadın: Elizabeth” oyununu Kürtçeye kazandırmak istemiş. Ve böylece yeni sezona hazırlanmışlar.

Kadının erkekleşmesiyle yönetilen bir ülke

Şöyle anlatıyor Emektar:

“Metni ilk okuduğumda şaşırdım. Dario Fo’nun trajikomik tarafı var, mizah anlayışının dışında bir metin. Fo’nun, iktidar meselesini kadın karakter üzerinden çözümlemesi bana çok ilginç geldi. Elizabeth’i alıp eleştiriye oradan başlamak çok cezbetti.

“Ben de bir kadınım, bazı şeyleri eleştirmeye neden kendimizden başlamayalım ki? Hayata dair çok şeyi eleştirebiliyoruz ama buradan başlamalıyız.

“Elizabet, birçok dezavantajla iktidarı devralıyor. Babası tarafından yıllarca kabul görmüyor. Annesi piç ilan ediliyor. Kız kardeşi tarafından hükümet ona devrediliyor. Katolik bir kraliyetin başına Protestan kadın olarak geliyor. Dinle, kendi adamlarıyla mücadele ediyor.

“Yine de 40 yıl boyunca İngiltere’yi yönetmesine rağmen asla kabul görmüyor. Ve tabi ki bir kadın olarak değil de bir erkekleşme yaşayarak bunu yapıyor. Gelgitleri çok fazla görüyoruz. Kabul gören erkekleşmeyle yönetmeye çalışıyor ülkeyi.”

“Bu, kadınların emek verdiği bir proje”

Emektar, oyundaki kadın emeğine dikkat çekiyor ve “Tasarımda da fikirsel boyutta da kadınlarla çalışmayı tercih ettim. Ağırlıkta kadınların emek verdiği bir proje bu. Kadın rolünde erkek de var. İtalya’da sergilendiğinde Dario Fo’nun kendisi oynuyor. Bizim oyundaki kadın rolünü Yavuz Akkuzu oynuyor” diyor.

Emektar, ilk kez oyun yönetmenin zorluklarını ise “Kolektif olarak İzmir’de çıkarttığımız oyunlar dışında ilk yönetmenlik deneyimim. Bir oyuncu olarak oyuncuları yönetmek de zormuş. Metin, zor bir metin. Birçok şeyi düşünmek zorundasın. Bir de imkânlar kısmı var; yapmak istediğin birçok şeyi yapamıyorsun, kendini sınırlayarak ortaya bir şeyler çıkartmaya çalışıyorsun. Ama en iyisine ve en doğrusuna ulaşmaya çalışıyorsun” sözleriyle anlatıyor.

Berfin Emektar kimdir?

Sanat yaşamına anadiliyle bağının kopmaması için babası tarafından götürüldüğü 1994’te İzmir Mezopotamya Kültür Merkezi’nde çocuk biriminde başladı. Tiyatro birimini seçerek, 2003 yılına kadar Teatra Şanoya Hevî’de çalışmalarını sürdürdü. İstanbul’da TV programları yapmaya başladı. 2005 yılında başladığı Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nda çeşitli oyunlarda yer aldı. 2016 da kayyumun gelişiyle işine son verildi. Amed Şehir Tiyatrosu kurucusu olarak üç yıldır oyunculuğa devam ediyor.

 (DŞ)