Atölye BİA'da Hak, Toplumsal Cinsiyet ve Barış Odaklı Habercilik Konuşuldu

Temel Gazetecilik Atölyesi’nin dördüncü gününde bianet Kurdî editörü Murat Bayram ve bianet çevre-politika editörü Pınar Tarcan, “Hak odaklı habercilik nedir ve örnekleri nelerdir?”, bianet kadın-LGBTİ editörü Evrim Kepenek ise “Toplumsal cinsiyet odaklı habercilik nedir ve örnekleri nelerdir?” üzerine sunum yaptı.

Bahçeşehir Üniversitesi Yeni Medya Bölümü öğretim üyesi olan Tirşe Erbaysal Filibeli de “Barış gazeteciliği nedir, nasıl yapılır?”’ı anlattı.

Öğleden sonraki “Kuşaktan kuşağa gazetecilik hikayeleri” oturumuna gazeteci Hakkı Özdal ve gazeteci Selin Girit konuk idi. Özdal ve Girit katılımcılarla gazetecilik üzerine konuştu ve deneyimlerini paylaştılar.

Murat Bayram ve Pınar Tarcan’dan hak odaklı habercilik sunumu

bianet Kurdi editörü Murat Bayram ve çevre-politika editörü Pınar Tarcan, “Hak odaklı habercilik nedir, örnekleri nelerdir?” üzerine sunum yaptı.

Murat Bayram, hak ve habercilik kavramları üzerinden, hak haberciliğinde yanlış anlaşılan noktalardan bahsetti.

“Hak haberciliği sadece insan hakları üzerine değil, bütün alanlarda yapılan haberlerde hak gözetilerek yapılan haberciliktir.”

Hak odaklı haberciliğe dair en doğru tanımı Prof.Dr.Sevda Alankuş’un yaptığını söyleyen Bayram, Alankuş'un tanımı şöyle aktardı;

*Hak ihlallerini görmezden gelmeyen,

*Ötekileri haber yaparken fail ya da mağdur olmalarına bakmayan,

*Haber yaparken, haber ile hak ihlaline yol açmayan haberciliktir.

Hak ihlaline uğrayan dezavantajlı gruplardan bahseden Bayram, “bianet olarak hak ihlali yaşayan bu gruplara özel olarak habercilik yapıyoruz diyebiliriz. Kadın, LGBTİ, çocuk, insan hakkı ihlalleri gibi alanlarda habercilik yapıyoruz” dedi.

Medya etiği

Bayram, katılımcılara hak odaklı yapılmış haber örnekleri göstererek hak haberciliği ve medya etiği ilişkisi üzerine konuştu.

Medya etiğinin aslında hak haberciliğini barındıran ve gerektiren bir konu olduğunu söyleyen Bayram, medya etiği konusunda şu maddelerin üzerinde durdu;

• Bilgiyi doğrulama
• Tarafsızlık
• Orjinallik
• Tüm öğeleri bulundurmak
• Açıklık
• Adil olmak
• Kendini sınırlandırabilmek
• İnsani değerler
• Hesaplanabilirlik
• Zayıf taraf

Hak odaklı habercilikte haber dili

bianet çevre-politika editörü Pınar Tarcan, hak haberciliğinde kullanılan haber dilinden bahsetti.

bianet’te kullanılan haber dilini ve tercih edilen söylemleri de aktaran Tarcan, katılımcıların gazetecilik pratiği içerisinde bunları benimsemelerini ve sorgulamaları gerektiğini söyledi.

Örnek haberler üzerinden, yaygın medyada kullanılan dil ve hak odaklı habercilik dili üzerine tartışıldı.

Tarcan, haberler üzerinden örnekler vererek, iklim felaketi yerine iklim krizi, küresel ısınma yerine küresel ısıtma gibi söylemleri kullandıklarını söyledi.

Toplumsal cinsiyet odaklı habercilik

bianet kadın-LGBTİ editörü Evrim Kepenek, “Toplumsal cinsiyet odaklı habercilik nedir, örnekleri nelerdir?” sunumu yaptı.

Kepenek, sunumuna “Toplumsal cinsiyet odaklı habercilik ne yapmaz?” diye sorarak başladı.

Toplumsal cinsiyet odaklı habercilik yaparken dikkat edilmesi gereken unsurları anlatan Kepenek, yaygın medyada karşılaşılan cinsiyet eşitsizliklerine değindi.

Haberlerde kullanılan dil ve kullanılan görseller üzerine konuşuldu.

Örnek haberler üzerinden haberde kullanılan yanlış söylemler üzerine tartışıldı.

Barış gazeteciliği nedir ve nasıl yapılır?

“Barış gazeteciliği nedir ve nasıl yapılır?”’ı Bahçeşehir Üniversitesi Yeni Medya Bölümü öğretim üyesi olan Tirşe Erbaysal Filibeli anlattı.

Barış gazeteciliğinin ortaya çıkma sürecini anlatarak başlayan Filibeli, “Barış gazeteciliği diye bir şey varsa şiddet, savaş, çatışma da vardır o zaman. Peki nedir şiddet ya da çatışma?” diye sordu.

Şiddet, çatışma kavramları üzerine konuşuldu.

“Şiddet görünen ve görünmeyen diye ikiye ayrılır; görünen şiddet fizikseldir. Görünmeyen şiddet ise yapısal ve kültürel şiddet diye ikiye ayrılır.”

“Görünmeyen şiddete dair üretilen her içerik aslında barış gazeteciliği içerisindedir. Sadece savaş karşıtı karşımıza çıkan bir gazetecilik değildir.”

Filibeli, barış gazeteciliğinin; 

• Uzlaşma
• Gerçek
• Halk
• Çözüm odaklı olması gerektiğini vurguladı. 

Tirşe Erbaysal Filibeli, barış gazeteciliği içerisinde artık önemli bir hale gelen asılsız haber konusunu ve bunun sonucunda ortaya çıkan bilgi düzensizliğini anlattı.

Örnek haberlerden barış gazeteciliği dili, barış gazeteciliğinin nasıl yapılması gerektiği, barış gazeteciliğinde kullanılmaması gereken söylemler üzerine konuşuldu.

Kuşaktan kuşağa gazetecilik hikayeleri

Temel Gazetecilik Atölyesi’nde “Kuşaktan kuşağa gazetecilik hikayeleri” oturumuna gazeteci Hakkı Özdal ve gazeteci Selin Girit konuk olarak katıldı.

Söyleşi şeklinde geçen oturumda, katılımcılar, gazetecilik deneyimleri üzerine Özdal ve Girit'e merak ettikleri soruları sordu. (SO)

Murat Bayram hakkında 

Mayıs 2016'dan beri bianet Kurdî editörü. Kürt medyasında beş yıl Kurd1 TV, Evro Gazetesi, Waar TV ve Kurdistan24 televizyonunda haber editörü, köşe yazarı ve muhabir olarak çalıştı.
Serbest gazeteci olarak; Diyarbakır'da Middle East Eye, Al Jazeera International, Deutsche Welle, RT TV ve the New York Times için çalıştı. Belkî îşev binive(Belki bu gece uyur, Avesta Yayınları) öykü kitabının yazarı. Los Angeles, California Üniversitesi(UCLA)-KAES tarafından "en yaratıcı ve orjinal yazan genç yazar" (2012) Güneydoğu Gazeteciler Cemiyeti tarafından Kürtçe haber ve program dalında "yılın gazetecisi"(2014) ödüllerine layık görüldü.

Pınar Tarcan hakkında 

bianet politika ve çevre editörü. Habertürk ve Vatan gazetelerinde muhabirlik ve politika editörlüğü yaptı. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Radyo, TV ve Sinema Bölümü mezunu.

Evrim Kepenek hakkında 

bianet kadın ve LGBTİ haberleri editörü. Cumhuriyet, Birgün, Taraf, DİHA ve Jin News için çalıştı. Sivil Sayfalar, Yeşil Gazete, Journo ve sektör dergileri için yazılar yazdı. Okulun Duzi belgeselini yönetti. Hemşin kültür dergisi GOR'un yazarlarından. Yeşilden Maviye & Karadeniz'den Kadın Portreleri, Sırtında Sepeti, Medya ve Yalanlar isimli kitaplara katkı sundu. 2011 Musa Anter Gazetecilik ödülü sahibi. İstanbul Üniversitesi Avrupa Birliği bölümünden mezun oldu, eğitimine Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümünde devam etti.

Tirşe Erbaysal Filibeli hakkında

Galatasaray Üniversitesi, Medya ve İletişim Çalışmaları Programı'nda yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamladı. 2015 yılında Hrant Dink Vakfı'nın Asulis Dil, Diyalog ve Demokrasi Laboratuvarı Projesi kapsamında uzman raportör olarak çalıştı. 2016 yılından bu yana Avrupa Üniversitesi Enstitüsü, Medyada Çoğulculuk ve Basın Özgürlüğü Merkezi'nin (EUI, CMPF), Avrupa Birliği tarafından ortak fonlanan ve Avrupa Komisyonu tarafından desteklenen Medya'da Çoğulculuğun İzlenmesi Projesi'nde (MPM) araştırmacı olarak çalışmaktadır. Bahçeşehir Üniversitesi, İletişim Fakültesi Yeni Medya Bölümü'nde öğretim üyesi olarak çalışan Erbaysal'ın nefret söylemi, barış söylemi, barış gazeteciliği, medyada çoğulculuk ve basın fotoğrafçılığı gibi konularda çeşitli akademik araştırma ve çalışmaları bulunmaktadır. Asılsız haber, kullanıcı bazlı içerik ve yurttaş medyası güncel çalışma konuları arasında bulunmaktadır.

Hakkı Özdal hakkında

2016 yılından beri Gazete Duvar'da yazarlık, 2018 yılından beri de aylık Yeni E dergisinin editörlüğünü yapıyor ve Medyascope TV'de Bahadır Özgür'le birlikte İki Satır programını hazırlıyor. İTÜ Malzeme ve Metalurji Mühendisliği'nden mezun oldu. Evrensel Kültür dergisinde, Evrensel, Referans ve Radikal gazetelerinde editörlük ve yazarlık yaptı. 1975 yılında doğdu.

Selin Girit hakkında

Gazeteci, haber sunucusu, tiyatro oyuncusu ve çevirmen. Boğaziçi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler bölümü mezunudur. RADA ve King's College'da Metin ve Performans çalışmaları üzerine yüksek lisans yapmıştır. 2004'ten bu yana BBC Türkçe'de gazeteci olarak çalışmaktadır. 28 Kasım 2016'da yayımlanan "Gözaltında işkence iddiaları: Tanıklar anlatıyor" başlıklı haberleriyle, BBC kameramanı Göktay Koraltan ile birlikte görüntülü haber dalında Metin Göktepe Gazetecilik Ödülü'ne değer görüldü.

* Atölye BİA haberleri için tıklayın.