“Hapishanelerde hassas gruplar, ihlallere karşı korunmuyor”

Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti) İstanbul Milletvekili ve İçişleri Komisyonu Üyesi Çiçek Otlu, Marmara Bölgesi’ndeki cezaevlerinde yaşanan hak ihlallerine dair önerge verdi.

Önergesinde, İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi’nin Marmara Bölgesindeki hapishanelere dair raporuna değindi:

“Raporda son üç ayda, yaşam hakkına yönelik saldırılar, işkence, darp, kötü muamele, onur kırıcı davranış, sağlık hakkı ihlali, haksız tutukluluk, infaz yakılması, adil yargılanmama, adalete erişim hakkı ihlali, iletişim hakkı ihlalleri/tecrit yeterli ve sağlıklı beslenme ve temiz suya erişim hakkı ihlali, öz bakım ihtiyaçlarının karşılanmaması olmak üzere çeşitli ihlaller yaşandığı tespit edildi.”

Hasta mahpuslar

Çiçek Otlu, önergesinde, hapishanelerdeki aşırı doluluk ve buna bağlı sorunların da devam ettiğini belirtti:

“Raporda, annesiyle kalan çocuklar, yabancı, kadın, LGBTİ+ bireyler, çocuk, yaşlı, engelli, hasta tutuklular gibi hassas grupların hak ihlallerine karşı korunamadığını vurgulandı.”

• İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) son raporuna göre, Türkiye hapishanelerinde halen 651’i ağır hasta olmak üzere toplam 1517 hasta mahpus bulunuyor. Hapishanelerde 2022 yılı içerisinde en az 81 mahpus yaşamını yitirdi.

Ayrıca mahpusların tedaviye erişemediğini, sağlık ve tedavi hakkına yönelik ihlallerin olduğunu, hastaneye sevk taleplerinin kabul edilmediğini ekledi:

“Mahpuslar, kelepçeli muayeneye zorlandıklarını, muayene odasında asker bulunduğunu, ilaçların düzenli olarak verilmediğini, tutukluya ve ailesine sağlığı ve tedavisine ilişkin bilgi verilmediğini, hastanelerin tutuklu koğuşlarının olumsuz koşulları olduğunu ve diş tedavilerinin yapılmadığını, acil durumlarda bile ambulans yerine ring aracıyla hastaneye götürüldüklerini anlattı.”

Raporda, mahpusların hastaneye sevklerde onur kırıcı davranışlara maruz kaldığı bilgisi de yer aldı.

İhlalleri önlemeye yönelik çalışma yapılıyor mu?

Önergede, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’tan şu soruları yanıtlaması istendi:

• Marmara Bölgesinde bulunan ceza infaz kurumlarında yaşanan hak ihlalleri, işkence, kötü muamele ve infaz yakmalar Bakanlığınızın bilgisi dahilinde midir?
• Tutukluların yaşadıkları hak ihlallerini, işkence, kötü muamele ve infaz yakmaları engellemeye yönelik çalışmalarınız var mıdır?
• Kadın, LGBTİ+ bireyler, çocuk, yaşlı, engelli, hasta tutuklular gibi hassas grupların hak ihlallerine karşı korunması için Bakanlığınızın ne gibi çalışmaları vardır?
• Marmara Bölgesinde bulunan ceza infaz kurumlarında kaç hasta tutuklu vardır? Kaç hasta tutuklu Adli Tıp Kurumu’nun olumsuz raporunu almıştır?
• Hasta tutukluların tedavi hakkından yararlandırılmamalarının gerekçesi nedir? Tutukluların, sağlık ve yaşam haklarını korumak için ne gibi önlemler alınmaktadır?
• Hastaneye gidiş- gelişlerde insanlık onuru ile bağdaşmayan uygulamalara son verecek misiniz?
• Görevini kötüye kullanarak, tutuklulara karşı insanlık onuruyla bağdaşmayan, zalimane, insanlık dışı davranışları gerçekleştiren hapishane görevlileri hakkında açılmış soruşturma var mıdır? Soruşturma sonucu kaç kamu görevlisi ceza almıştır? 
• Kapasitenin üstündeki koğuşlarda tutukluların sağlık ve beslenme hakları nasıl sağlanmaktadır? 
• Marmara Bölgesinde bulunan ceza infaz kurumlarında kalmakta olan kaç tutuklu hak ihlalleri yaşadığı için Bakanlığınıza başvuru yapmıştır? Bu başvurular incelenmiş midir?
• Bakanlığınız Marmara Bölgesindeki ceza infaz kurumlarında hangi sıklıkta, ne şekilde denetim yapmaktadır?  Son yapılan denetimin bulguları kamuoyu ile paylaşılacak mıdır?

(AS)